مقدمه

می توان با چند مرحله تست و آزمون کارکرد به راحتی عیب الکتروموتور سه فاز و یا تکفاز را مشخص کرد. مراحل ذکر شده گام های اصلی عیب یابی هستند، ولی برای انجام مراحل پیچیده تر نیاز است که عیب الکتروموتور توسط تعمیرکار متخصص مشخص شود. در عیب یابی الکتروموتور معمولا دو مرحله اصلی مورد توجه قرار می گیرد:

1-عیب یابی الکتروموتور سه فاز و تک فاز

2-رفع عیب و تعمیر الکتروموتور های صنعتی

الکتروموتور هم مانند هر سیستمی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که این اجزای مختلف با در کنار هم قرار گرفتن هدف مشترکی را دنبال می کنند، که همان تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی دورانی است.

اصولا خرابی های الکترو موتور ناشی از وجود6 عامل زیر هستند:

 

• گرمای بیش از حد و درجه حرارت بالا:الکتروموتورها به دلیل قرار گیری در دما بالا، بیش از حد گرم می شوند که این افزایش دما مانع عملکرد درست الکتروموتور می شود.برای جلوگیری از افزایش دما در الکتروموتورها بهتر است از یک سیستم خنک کننده ویک سیستم تهویه استفاده شودکه در صورت ایراد در سیستم خنک کننده سیستم تهویه به عنوان سیستم پشتیبان وارد عمل شود و مانع از گرم شدن بیش از حد الکتروموتور شود.
• وجود آلودگی ها و ذرات گرد و غبار:وجود آلودگی ها از دلایل متداول خرابی های الکترموتور می باشد. آلاینده ها می تواند با مسدود کردن فن خنک کننده باعث افزایش دمای الکتروموتور شده و عملکرد آن را مختل کنند. همچنین نفوذ ذرات گرد و غبار باعث صدمه دیدن عایق الکترو موتور شده و آن را در معرض خطرات گوناگونی قرار می دهد.
• اضافه جریان :در شرایط خاص الکتروموتور به دلایل مختلفی جریان بیشتری می گیرد. این عوامل اصولا قابل پیش بینی نیستند. اما می توان با نصب کردن دستگاه هایی در هنگام سیم پیچی مانع از گرفتن اضافه جریان شد. این دستگاه ها به صورت خودکار در هنگام مواجهه با اضافه جریان اقدام به قطع جریان می کند.
• وجود رطوبت:رطوبت تاثیر زیادی بر عملکرد الکتروموتور دارد. وجود رطوبت باعث خوردگی شفت موتور، یاتاقان ها و روتور های آن می شود.همچنین قرارگیری الکترو موتور در معرض رطوبت باعث آسیب دیدن عایق آن می شود.اگر به مدت طولانی از الکتروموتور استفاده نمی کنید حتما آن را گرم نگه دارید در غیر این صورت الکتروموتور شما در معرض خطرات زیادی قرار می دهد.
• لرزش:لرزش ها و ارتعاشات می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد.خوردگی قطعات یا ناهماهنگی موتور از دلایل عمده ای است ک باعث لرزش می شود.
• روانکاری:روغن کاری یکی از مهم ترین عملی است که هم در سالم نگه داشتن الکتروموتور موثر است و هم باعث ایرادات زیادی می شود. روغن کاری درست و به موقع مانع از خوردگی ها و ساییدگی ها قطعاتی مثل بلبرینگ می شود. استفاده نادر ست از روغن با مقدار نامناسب و یا نوع غیر استاندارد روغن باعث آسیب دیدن الکتروموتور می شود. همیشه حین روغنکاری به نوع روغن و تناسب آن با دستگاه، ویسکوزیته روغن، و مدار لازم آن توجه کنید.

 

در حالت کلی، هنگام عیب یابی الکتروموتور و هر وسیله الکتریکی دیگر با دو نوع عیب روبرو هستیم:

1-عیب در مسیر جریان (عیب الکتریکی)

2-عیب در قطعات مکانیکی (عیب مکانیکی)

تشخیص عیب های الکتریکی در الکتروموتور

در فرآیند تعمیر الکتروموتور بعد از آنکه مطمئن شدیم که تجهیز مورد نظر از لحاظ مکانیکی بدون نقص است، به سراغ قسمت های الکتریکی و عیوب های احتمالی آن می رویم. عیب های الکتریکی معمولاً در مسیر های جریان برق به وجود می آید. که این عیوب به شرح زیر می باشد:

1-عیب سوئیچ گریز از مرکز

اغلب خرابی الکتروموتورهای تک فاز، به خاطر همین موضوع می باشد و باید وضعیت کنتاکت ها بررسی و اصلاح گردد، یا سوئیچ تعویض شود. در غیر این صورت، باعث سوختگی الکتروموتور خواهد شد. وضعیت معیوب کنتاکت ها:

 

 

اگر مشکل از کلید گریز از مرکز نباشد، مشکوک به ایراد سیم پیچی یا سیم پیچی اشتباه الکتروموتور هستیم.

3-بررسی ظاهری خازن (برای الکتروموتور تک فاز)

در تعمیر الکتروموتور تکفاز بررسی وضعیت خازن مهم است. خازن معمولا درون یک پوشش فلزی قرار گرفته است. که با توجه به پوشش خارجی خازن می توان متوجه نشت روغن، وجود سوراخ و یا حتی بوی سوختن آن شد. معمولا نشانه های یک خازن معیوب این است که اگر الکتروموتور برای مدتی کار کند، خازن بیش از اندازه داغ کرده، تغییر شکل داده و یا به اصطلاح باد می کند. یا در حالتی خاص پلاستیک قسمت پایین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک و شکننده شده است. که در تعمیر موتور الکتریکی باید به بازدید و کنترل خازن در نمونه تک فاز توجه شود.

4-بررسی کلید الکتروموتور

در تعمیرات الکتروموتور باید اطمینان حاصل نمود که کلید قطع و وصل الکتروموتور سالم باشد و برق آن به بدنه سرایت نکند.

اقداماتی برای انجام تعمیر و نگهداری پیشگیرانه

 

• تهویه موتور:اگر موتور در محیطی با تهویه کم و محدود نصب و بهره برداری شده باشد، ممکن است دمای موتور به دما های بالایی برسد که می توان به عایق بندی موتور و گریس یاتاقان آسیب بزند. گرد و خاک و آلودگی نیز باعث گرفتگی و مسدود شدن سوراخ ها و مجاری تهویه موتور گردند. از این رو جلوگیری از افزایش دمای بیش از اندازه موتور، حیاتی و مهم است که موتور ها را در جایی با تهویه دائمی نصب کنیم به گونه ای که دما های زیاد به عایق و یاتاقان های آن آسیب نزند به هر مقدار که موتور خنک تر کار کند، طول عمر آن نیز افزایش می یابد. بنابراین، سرپوش فن و پره های خنک کننده بایستی حتی الامکان تمیز شوند.
• رطوبت و چگالش:در موتور محفظه بسته ، بخار آب ممکن است چگالیده شده و به مایع تبدیل شود و در نتیجه به سیم پیچ ها و بلبرینگ های موتور برسد. در این موتور، دمای موتور همواره گرمتر از دمای محیط مجاور در حالت پایدار باشد. این کار را می توان با راه حل دیگری مانند برداشتن درپوش تخلیه انجام داد که اجازه خواهد داد میعانات آب از موتور خارج شوند. با برداشتن درپوش تخلیه درجه حفاظت موتور کاهش می یابد.
• اتصالات شل:تمامی اتصالات الکتریکی باید سفت و محکم با گشتاور توصیه شده بسته شوند. خزش در پیچ ها و سیکل های کاری معمولا باعث باز شدن اتصالات می گردد. فیوز ها، اتصالات، کابل ها و مدار شکن ها اغلب در معرض شل شدن اتصالاتشان هستند و بایستی به صورت منظم چک شوند.

 

تشخیص عیوب مکانیکی در الکتروموتورها

در عیوب مکانیکی معمولا خرابی قطعات متحرک و ثابت مورد بررسی قرار می گیرند، که به تبع آن باید برای تعمیر الکتروموتور و نسبت به تشخیص عیب و تعویض این قطعات اقدام کرد. در این جا به برخی از از این خرابی ها و دلایل عمده آن اشاره خواهیم کرد.

شکستگی قالپاق ها (درپوش ها):در هر الکتروموتور معیوب معمولا ابتدا بدنه و درپوش ها بازدید می شوند. در تعمیر موتور الکتریکی در صورت سالم بودن، می توان به سراغ قسمت های دیگر الکتروموتور رفت. شکستگی درپوش ها معمولا زمانی اتفاق می افتد که ضربه ای ناگهانی یا بار های بیش از حد توان الکتروموتور بر این قطعه وارد شود. این موضوع باعث می شود که حجم قطعه شکسته شده کمی افزایش یابد و در صورت شکسته شدن موجب بر هم خوردن تعادل الکتروموتور می شود و باعث آسیب رساندن به قطعات متحرک و غیر متحرک شود.در تعمیرات الکتروموتور و برای تشخیص این عیب باید تمامی قسمت های خارجی بدنه و درپوش ها را کنترل کرد. و در صورتی که ترک و شکستگی مشاهده شد، اقدام به جوشکاری در صورت امکان، و در غیر این صورت تعویض کامل آن اقدام نمود.

خرابی بلبرینگ ها:بلبرینگ ها در اصل نقاط اتکای روتور هستند. که در دو طرف الکتروموتور یافت می شود. در تعمیر الکتروموتور دو حالت کلی مورد بررسی قرار می گیرد، اولا این قطعه وظیفه نقطه اتکا و تحمل فشار وارده بر بدنه را دارد، ثانیا وظیفه کاهش اصطکاک بین قطعات ثابت و دوار را بر عهده دارد. لذا سالم بودن و کنترل این قطعه در فرآیند تعمیر موتور الکتریکی نقش بسزایی در طول عمر دستگاه و همچنین کارکرد مناسب آن دارد. در این رابطه بازرسی منظم، روغنکاری و سرویس های دوره ای مرتب برای آن ها ضروری است. در تعمیرات الکتروموتور باید مواردی همچون زمان کارکرد، شرایط آب و هوایی و غیره مورد بررسی قرار گیرد.

در حالت کلی خرابی بلبرینگ ها به عوامل مانند روانکاری نامناسب ، استفاده از الکتروموتور در محیطی آلوده تر از آنچه که برای آن ساخته شده است و فشار و بار بیش از حد اعمال شده بر الکتروموتور بستگی دارد.

علاوه بر موارد ذکر شده بالا در تعمیر الکتروموتور باید نحوه صحیح قرارگیری الکتروموتور نیز مورد بررسی قرار گیرد. به طور مثال مشاهده شده است در مواردی علیرغم آنکه الکتروموتور منظم روانکاری می شود، بلبرینگ های الکتروموتور مرتبا خراب می شوند. دلیل این موضوع ممکن است این باشد که الکتروموتور تراز بندی مناسب نداشته باشد. به طور مثال اگر الکتروموتور برای نصب عمودی طراحی شده باشد، روی پایه افقی نصب شود، به دلیل قرار گرفتن نامناسب الکتروموتور و در نتیجه قرارگیری نامناسب محفظه روغن، با وجود روغنکاری مناسب، روغن به درستی به جریان در نیامده و موجب خشک ماندن بلبرینگ ها خواهد شد. که در نهایت خرابی بلبرینگ ها را به دنبال خواهد داشت.

لنگی محور الکتروموتور:گاهی به خاطر خرابی بلبرینگ ها، بوش ها با اعمال بار های اضافی بر روی تجهیز موجب تاب برداشتن محور روتور می شود و از حالت تعادل مکانیکی خارج می شود. که به اصطلاح از حالت بالانس خارج شده است. در تعمیر موتور الکتریکی مواردی لنگی محور روتور آنقدر زیاد است که با چشم نیز قابل مشاهده است. در موارد لنگی محور الکتروموتور مشکلاتی که بروز می کند معمولا شامل خرابی در تکیه گاه ها، بلبرینگ ها، ایجاد صدا و لرزش های شدید است. در صورت تشخیص ندادن لنگی محور با چشم می توان آن را از الکتروموتور جدا کرده و توسط دستگاه بالانس مورد بررسی قرار داد. و در صورتی که دستگاه بالانس در اختیار نباشد با متصل کردن روتور به دستگاه تراش می توان لنگی آن را تشخیص داد. در فرآیند تعمیرات الکتروموتور در صورت مشاهده خم شدگی روتور، باید آن را بلافاصله تعویض نمود.

درگیر شدن روتور با استاتور:روتور و استاتور توسط یک فاصله هوایی بسیار کم از یکدیگر جدا هستند. که در صورت برخورد این دو قطعه با یکدیگر مشکلات جدی به وجود می آید. در تعمیر الکتروموتور با توجه به اینکه قطعات مذکور اجزا اصلی الکتروموتور را تشکیل می دهند، باید در اسرع وقت مشکل آن برطرف شود. این موضوع می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مانند خرابی در بلبرینگ ها، بوش ها، جا بجا شدن قالپاق ها و یا شکستگی در آن ها، موجب می شود روتور از حالت تعادل خود خارج شده و با استاتور درگیر شود. علاوه بر موارد ذکر شده، در تعمیر موتور الکتریکی پر شدن فاصله هوایی بین روتور و استاتور توسط گرد و خاک که بیشتر در محیط های آلوده اتفاق می افتد، نیز می تواند دلیلی بر درگیر شدن روتور و استاتور باشد که در هریک از موارد بالا با چرخاندن محور روتور می توان به درگیر بودن آن پی برد.

بررسی فن خنک کننده الکتروموتور:تیغه های خنک کننده الکتروموتور درون یک محفظه فلزی قرار دارند، که این تیغه ها وظیفه رساندن هوا به الکتروموتور و خنک کاری آن را به عهده دارند. در تعمیرات الکتروموتور باید بررسی شود که این تیغه ها با محفظه فلزی پشت تجهیز گارد درگیر نباشند.

با توجه به بررسی موارد بالا و برای تعمیر موتور الکتریکی با در نظر گرفتن هزینه های تعمیر و در صورت به صرفه بودن آن، می توان به جای خرید الکتروموتور جدید، الکتروموتور معیوب را مجددا تعمیر و احیا نمود.

آزمایش های مکانیکی بعد از تعمیر الکتروموتور

 

 

1-موتورها بایستی تمیز نگهداری شوند.

2-عاری از گرد و غبار، خاک و شن و روغن باشند.

3-برای تمیزکاری باید از برس های نرم یا کهنه های کتان تمیز استفاده کرد.

4-برای حذف گردوغبار روی کاور فن و پره های خنک کن می بایست از جریان هوای فشرده استفاده نمود.

5-جعبه ترمینال موتور باید مداوم نظافت شوند.

6-ترمینال های داخل جعبه آن ها باید عاری از اکسیداسیون بوده و از لحاظ مکانیکی در شرایط خوبی باشند. و تمام فضای استفاده نشده در آن عاری از گرد و غبار باشند.

 

 

الکتروموتورهای خانگی یکی از موتور هایی هستند که تقریبا در تمامی لوازم برقی استفاده می شود. این موتور های الکتریکی وظیفه تبدیل نیروی الکتریسیته به نیروی حرکتی را بر عهده دارند و بدین ترتیب در تمامی وسایلی که با برق کار میکنند می توان آن ها را مشاهده کرد. الکتروموتور خانگی که اغلب از نوع الکتروموتور تکفاز می باشند.در لوازم خانگی برقی به کار می رود و به نوعی عضو اصلی محصول به شمار می رود. این الکتروموتور ها در لوازم بسیاری استفاده شده اند و انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت و سپس در خصوص کاربرد های الکتروموتور خانگی توضیح خواهیم داد.
 

انواع الکتروموتور خانگی

الکتروموتور خانگی مدل های مختلفی دارد . الکتروموتور ها اعم از الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز به طور کلی به دو دسته الکتروموتور جریان متناوب (اصطلاحا DC و یا باتری) و جریان مستقیم (اصطلاحا AC و یا برق شهری) تقسیم می شوند. لوازم خانگی به دلیل استفاده از جریان متناوب برق همگی در این دسته قرار می گیرند. از طرف دیگر نیز الکتروموتور ها بر اساس توان مصرفی به دو دسته الکتروموتور تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند. در این دسته بندی نیز الکتروموتور خانگی به دلیل مصرف پایین تر خود در دسته تک فاز قرار می گیرد. بنابراین تمامی الکتروموتور های خانگی موتور های جریان متناوب تک فاز هستند.

از منظر دیگر نیز می توان الکتروموتور خانگی را دسته بندی کرد. الکتروموتور خانگی در کنار لوازم خانگی کوچک که مصارف کمتری دارند در دو وظیفه سرمایش و گرمایش نقش بسیار پر رنگی ایفا می کنند و به همین دلیل به دو دسته اصلی تقسیم می شوند.

الکتروموتور کولری
الکتروموتور مشعلی
الکتروموتور کولری

الکتروموتور کولری همانطور که از نامش مشخص است برای استفاده در سیستم های سرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد. این الکتروموتور ها وظیفه به جریان انداختن سیستم سرمایشی کولر ها و همچنین یخچال ها را بر عهده دارند. الکتروموتور کولری با به جریان انداختن گاز داخل کمپرسور موجب شروع سیستم سرمایشی می شود. این الکتروموتور ها خود به دو دسته اصلی تقسیم می شوند.

الکتروموتور کولری معمولی : این مدل الکتروموتور در کولر های پنجره ای معمولی و یخچال ها مورد استفاده قرار می گیرد و دارای استاندارد های ضد آب نمی باشد. از این مدل الکتروموتور کولری برای استفاده های داخل ساختمانی بهره گرفته می شود.
الکتروموتور کولری ضد آب : از این نوع الکتروموتور ها برای فضا های بیرون ساختمان که معمولا سر پناه مناسبی برای الکتروموتور وجود ندارد استفاده می شود. معمولا از الکتروموتور کولری ضد آب برای کولر های اسپلیت که در بیرون ساختمان نصب می شوند و ممکن است در معرض باران و گرد و غبار قرار بگیرند استفاده می شود. این الکتروموتور ها بسته به نوع خود از استاندارد های مختلف IP که مخصوص مقاومت در مقابل گرد و غبار است، بهره می گیرند.

الکتروموتور مشعلی

این نوع الکتروموتور ها برای وسایل گرما ساز مورد استفاده قرار می گیرند. از الکتروموتور برای به وجود آورن استارت اولیه مشعل و نگه داشتن شعله آن استفاده می شود. الکتروموتور مشعلی خود بر اساس نوع سوخت مصرفی به دسته های مختلفی تقسیم می شود.

الکتروموتور مشعلی گازوئیلی : این نوع الکتروموتور ها قدیمی بوده و برای مشعل هایی که از سوخت گازوئیل استفاده می کنند کاربرد دارند. با توجه به کم شدن استفاده از این مشعل ها استفاده از این مدل الکتروموتور نیز کاهش یافته است.
الکتروموتور مشعلی گازی : این مدل الکتروموتور مشعلی یکی از پر مصرف ترین مدل ها است و برای مشعل های گازی کاربردی هستند.
الکتروموتور مشعلی برقی : با زیاد شدن مشعل ها و پکیج های برقی استفاده از این نوع الکتروموتور مشعلی نیز روز به روز در حال افزایش است.

کاربرد الکتروموتورهای خانگی

الکتروموتور خانگی با توجه به مدل های مختلفی که دارد تقریبا در تمامی قسمت های خانه مورد استفاده قرار می گیرد. این موتور های الکتریکی به نوعی قلب خانه هستند و در صورت قطع برق و یا خرابی خود، قطعا موجب اخلال در کار های روزمره ما می شوند. در ادامه به معرفی برخی مدل های الکتروموتور خانگی خواهیم پرداخت.

الکتروموتور هایی که در آشپزخانه استفاده می شوند و شامل دستگاه ظرفشویی، آسیاب، غذا ساز و وسایل برقی دیگر می شوند.
الکتروموتور های موجود در حمام و سرویس بهداشتی که شامل تمامی هواکش های موجود و همچنین سشوآر می شوند.
الکتروموتور هایی که در دیگر وسایل منزل همانند لباسشویی و یا جاروبرقی به کار رفته اند و از مدل های قدرتمند الکتروموتور های خانگی نیز می باشند.
الکتروموتور های به کار رفته در سیستم های سرمایشی و گرمایشی منزل که شامل مدل هایی از الکتروموتور کولری و الکتروموتور مشعلی می شوند.
الکتروموتور های موجود در وسایل کوچک برقی و همچنین اسباب بازی ها که ممکن است از برق و یا باتری استفاده کنند.
بعضی دیگر از الکتروموتور ها نیز وجود دارند که به طور مستقیم از وجود آن آگاه نیستیم برای مثال در کامپیوتر ها نیز از الکتروموتور برای فن های خنک کننده و یا هارد دستگاه استفاده شده است.
در مجموعه شیبا صنعت انواع موتورهای کولری و الکتروموتورهای مشعلی عرضه می شود،جهت راهنمایی خرید الکتروموتور و مشاوره می توانید با کارشناسان مجموعه در ارتباط باشید.

 

 

مقدمه

راندمان در لغت به معنای بهره وری و کارکرد بهینه است و در الکتروموتور به معنی این است که در خروجی الکتروموتور به نسبت انرژی ورودی چه میزان دریافتی وجود دارد و اینکه آیا کارکرد سیستم بهینه است؟

بنابراین در این مطلب درباره عوامل موثر بر راندمان الکتروموتور و اینکه چگونه بهره وری سیستم را افزایش و یا کاهش دهیم صحبت می کنیم.

تاثیر بارخروجی الکتروموتور
اولین و مهترین عامل موثر بر راندامان الکتروموتور تکفاز و یا سه فاز، میزان بار خروجی الکتروموتور می باشد.به هر میزان بار قرار گرفته بر روی الکتروموتور بیشتر باشد، میزان راندمان موتور کاهش خواهد داشت به این دلیل که میزان شدت جریان عبوری از سیم پیچ تغییر خواهد داشت. به نوعی این میزان بار خروجی به تلفات سیم پیچ ارتباط مستقیم داشته و تعیین کننده می باشد.

اما این میزان تلفات به میزان خالص بودن سیم پیچ و استفاده از سیم مسی با درجه مس بیشتر باعث افزایش راندمان الکتروموتور در مقابل افزایش بار خواهد شد.اما  از طرفی افزایش بیشتر مس باعث خواهد شد که حجم سیم پیچ افزایش یافته و در نهایت منجر به افزایش طول هسته می گردد که این افزایش بیش از میزان استاندارد، باعث کاهش راندمان خواهد شد.

اما به طور کلی به این دلیل که مس با توجه به ماهیت خود که دارای ضریب حرارتی بالایی می باشد، با افزاش دما در اثر عبور جریان، میزان راندمان در خروجی افزایش می یابد. بنابراین سیم پیچی مس در الکتروموتور از اهمیت بالایی برخوردار است. شیبا صنعت انواع الکتروموتور  سه فاز و تکفاز با برند مسی موتور و با سیم پیچی مسی را با تضمین کیفیت عرضه می کند.

تاثیر سیتم خنک سازی الکتروموتور
نوع سیستم خنک سازی الکتروموتور در راندمان دستگاه بسیار مهم است.شکل پوسته الکتروموتور با طراحی های جدید که منجر به خنک سازی بهینه الکتروموتور می شود، مورد توجه تولید کنندگان برتر قرار گرفته است.

از جمله این تولیدکنندگان شرکت زیمنس است که در طراحی پوسته الکتروموتور موضوع خنک سازی را مورد توجهی خاص قرار داده و به این روش راندمان محصولات خود را افزایش داده است و در واقع خاص بدنه در بیرون کشیدن هوای گرم داخل پوسته الکتروموتور و خنک سازی بهینه آن بسیار موثر است.

بسیاری از تولیدکنندگان، امکان نصب فن اکسترنال را بر روی محصولات خود فراهم کرده اند. محل قرار گیری تیغه ها و شکل پروانه خنک کننده و شکل آیرودینامیکی پوسته همگی به بیرون راندن گرمای داخل موتور و خنک سازی آن کمک می کنند. و از این طریق راندمان الکتروموتور به دلیل خنک سازی سیم پیچ تا حد قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت.

تاثیر فرایند تولید و کنترل کیفی الکتروموتور
فرایند تولید الکتروموتور توسط تولیدکنندگان و کنترل های ضمن تولید نیز تاثیری خاص در راندمان الکتروموتور خواهد داشت. بسیاری از شرکت های تولیدی در خط تولیدی خود از خطوط مکانیزه بسیار با کیفیت بهره می برند .

این خطوط به دلیل اینکه از نیروی انسانی استفاده نمی کنند ، دارای کمترین خطا در فرایند تولید بوده و به همین سبب کیفیت محصولات را افزایش می دهد. همچنین وجود کنترل کیفی در انتهای خط تولید از الزامات شرکت های مهم مانند زیمنس، ABB و … می باشد که در افزایش راندمان تاثیر خواهد داشت.

نتیجه
در نهایت هدف اصلی بالا بردن راندمان کار یک الکتروموتور، استفاده بهینه و صرفه جویی در بسیاری از عوامل مانند هزینه های نگهداری و جلوگیری از خرابی و تعمیرات احتمالی است. بنابراین با در نظر گرفتن این مسئله مهم سیستم کاری ما با بهترین عملکرد و هزینه مناسب به کار خود می پردازد.

مقدمه

الکتروموتورها به ما امکان می دهند انرژی مکانیکی را به ساده ترین و کارآمدترین روش بدست آوریم. بسته به تعداد فاز منبع، و اینکه برای چه مورد مصرفی نیاز داریم ، ما می توانیم این دسته از موتورها را به صورت تک فاز و سه فاز پیدا کنیم. انتخاب یکی با دیگری به قدرت مورد نیاز بستگی دارد.

اگر درگیر پروژه ای هستید و نمی دانید از چه نوع موتوری باید استفاده کنید؛ این پست برای شما مناسب خواهد بود. در این مطلب ما در مورد انواع الکتروموتورتک فاز و سه فاز توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.

 موتور تک فاز

یک موتور تک فاز یک ماشین روتاری قدرت گرفته از جریان الکتریکی است که می تواند انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کند. این نوع الکتروموتور با استفاده از منبع تغذیه تک فاز کار می کند و حاوی دو نوع سیم کشی گرم و خنثی است و حتی توان آنها می تواند به ۳ کیلو وات برسد. آنها فقط یک ولتاژ متناوب دارند. مدار با دو سیم کار می کند و جریانی که از روی آنها عبور می کند همیشه یکسان است.

در اکثر موارد این موتورهای کوچک دارای گشتاور محدود هستند. با این وجود موتورهای تک فاز با قدرت حداکثر ۱۰ اسب بخار هم وجود دارند که می توانند با اتصالات تا ۲۴۰ ولت کار کنند. آنها یک میدان مغناطیسی چرخشی ایجاد نمی کنند. موتورهای تک فاز فقط می توانند یک میدان جایگزین تولید کنند؛ به این معنا که برای راه اندازی به یک خازن نیاز دارند. تعمیر و نگهداری آنها ساده و مقرون به صرفه است.

این نوع از الکتروموتورها عمدتا در خانه ها، ادارات، فروشگاه های کوچک و غیر صنعتی استفاده می شود. متداول ترین کاربردی که دارد شامل لوازم خانگی، سیستم های تهویه مطبوع خانگی و تجاری و سایر وسایل مانند مته، کولر و سیستم باز و بسته شدن درب گاراژ است.

 موتور سه فاز

موتور سه فاز یک ماشین الکتریکی است که با استفاده از فعل و انفعالات الکترومغناطیسی؛ برق را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. بعضی از موتورهای الکتریکی برگشت پذیر هستند؛ آنها می توانند انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند که به عنوان ژنراتور کار می کنند.

آنها با استفاده از یک منبع تغذیه سه فاز کار می کنند و توسط سه جریان متناوب با فرکانس یکسان هدایت می شوند که در لحظات متناوب به اوج خود می رسند. آنها می توانند تا ۳۰۰ کیلووات قدرت داشته باشند و سرعتی بین ۹۰۰ تا ۳۶۰۰ دور در دقیقه داشته باشند. از سه خط رسانا برای انتقال استفاده می شود؛ اما استفاده نهایی نیاز به کابل های چهار سیمی دارد که با سه فاز و به علاوه خنثی مطابقت دارد.

انرژی الکتریکی سه فاز متداول ترین روش برای استفاده در شبکه های الکتریکی در سراسر جهان است؛ چون انرژی بیشتری را منتقل می کند و استفاده قابل توجهی را در بخش صنایع شاهد هستیم.

 تفاوت بین موتور تک فاز و سه فاز

ابتدا باید نوع نصب و جریانی که از آن می گذرد را تفکیک کنیم. در این راستا؛ تفاوت بین جریان تک فاز و سه فاز در این است که جریان تک فاز از یک خط منتقل می شود. علاوه بر این، از آنچه که فقط یک فاز یا جریان متناوب وجود دارد ولتاژ تغییر نمی کند.

 موتورهای تک فاز هنگامی که یک سیستم سه فاز در دسترس نیستند یا به منظور محدودیت قدرت استفاده می شوند.
انواع موتورهای سه فاز معمولا در صنعت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند چون قدرت آنها بیش از ۱۵۰% بیشتر از یک موتور تک فاز است و یک میدان مغناطیسی چرخشی سه فاز ایجاد می کند.
در حالی که کار کردن یک موتور تک فاز می تواند پر سر و صدا باشد و با لرزش همراه باشد؛ موتورهای سه فاز که گران تر هستند این لرزش ها را ایجاد نمی کنند و سر و صدای کمتری دارند.

با مراجعه به وبسایت شیبا صنعت می توانید انواع محصولات مورد نیاز خود را در این زمینه مشاهده کنید. 

تمامی الکتروموتورها اعم از انواع موتورهای سه فاز و تک فاز دارای طول عمر مفید از پیش تعیین شده هستند. تخمین زده شده که طول عمر مفید آنها چیزی حدود 30 الی 40 هزار ساعت کار کردن آن است. البته برای نگهداری مناسب از یک الکتروموتور به عوامل دیگری چون نحوه استفاده و مصرف درست از آن نیز بستگی دارد. اما ممکن است دلیل خراب شدن الکتروموتور شما مربوط به عوامل دیگری باشد. به همین دلیل باید بدانیم که این عوامل مخرب چه هستند و چه کارهایی می توانیم انجام دهیم تا خراب نشوند. در ادامه این مطلب آن را بررسی می کنیم.

پنج دلیل خراب شدن الکتروموتور عبارت است از:

• اضافه بار الکریکی
• مقاومت پایین
• گرمای بیش از اندازه
• آلودگی بیش از اندازه 
• لرزش  

1-خراب شدن الکتروموتور در اثر اضافه بار الکتریکی
برای هر جریانی که در داخل سیم های الکتروموتور تک فاز و سه فاز وجود دارد، یک طراحی انجام داده اند تا بتواند ایمن کار کند. اما ممکن است گاهی با افزایش اضافه بار الکتریکی به الکتروموتور فشار بیش از اندازه وارد کند. دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر اضافه بار به این دلیل رخ می دهد که، ولتاژ ورودی بسیار کم جریان پیدا می کند.

در همین حال موتور سعی می کند با تلاش بر گشتاور خود، جریان را افزایش دهد. این فشار وارده یک از دلایل خراب شدن الکتروموتور می تواند باشد. همچنین اتصال کوتاه یا حتی ولتاژ بیش از حد نیز می تواند باعث خرابی شود.

2-تاثیر مقاومت کم در الکتروموتور

شایع ترین و اصلی ترین دلیل خراب شدن الکتروموتور مربوط به مقاومت کم آن است. چون مقاومت کم باعث خراب شدن عایق سیم پیچ های الکتروموتور می شود. همچنین با بالا رفتن حرارت در داخل سیم و آسیب های فیزیکی که اتفاق می افتد، الکتروموتور شما را از کار میاندازد.

همچنین آسیب دیگری که وارد می کند، کم شدن فاصله هادی ها است و باعث اتصال کوتاه و نشتی می شود که در آخر می تواند از بدترین دلیل خراب شدن الکتروموتور شما بشود. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم تا به طور مرتب عایق ها را بررسی کنید و اگر شواهدی دال بر از بین رفتن عایق ها یا حتی سایش شدید، سریعاً از متخصصین بخواهید تا آنها را برایتان درست کنند.

3-گرمای بیش از اندازه

طبق تحقیق هایی که در رابطه با دلیل خراب شدن الکتروموتورها بدست آورده اند به این نتیجه رسیده اند که، 55 درصد از دلایل خراب شدن این دستگاه به خاطر به وجود آمدن گرمای بیش از اندازه است. به این خاطر که گرمای بیش از اندازه باعث می شود تا نوسان برق اتفاق بیفتد یا حتی دما را تا 40 درجه سانتی گراد بالا ببرد که می تواند سلامت الکتروموتور را به خطر بیندازد.

برای این که بهتر متوجه شوید با مثال جلو می رویم. فرض کنید که دستگاه شما تا اندازه 10 درجه سانتی گراد گرم شده است، همین امر باعث کاهش 50 درصدی سلامت الکتروموتور شما می شود. اما اگر شما فرد حساسی باشید و حواستان به گرما و دمای موتور باشد، می توانید به سادگی از کاهش طول عمر آن و حتی سوختن ناگهانی، جلوگیری کنید.

4-مراقب آلودگی الکتروموتور باشید

گرد و غبار دشمن الکتروموتورهای شما هستند. دلیل خراب شدن الکتروموتور لزومی ندارد یک موضوع بسیار بزرگ باشد. همین آلودگی های جزئی می تواند به راحتی دستگاه شما را آسیب بزند. زیرا به بلبرینگ و توپ های داخل الکتروموتور را خراب کند یا تنظیم آن را دچار دستکاری کند.

همچنین دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر آلودگی، بخش خنک کننده دستگاه را نیز مسدود می کند در نتیجه دمای دستگاه افزایش پیدا می کند و یک گرمای زیادی را به وجود می آورد.

5-وجود لرزش در الکتروموتور

لرزش دلیل خراب شدن الکتروموتور است. زیرا لرزش زیاد دستگاه را دچار اختلال می کند. دلیل این اتفاق برای زمان هایی است که شما دستگاه مورد نظر خود را در سطح مناسبی قرار نداده اید یا به درستی آن را نصب نکرده اید. البته دلایل دیگری نیز می تواند منجر به لرزش دستگاه شود. از جمله شل بودن یاتاقان ها، خوردگی در موتور و…

در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی در این زمینه می توانید با مشاوران شیبا صنعت تماس حاصل بفرمایید.