معرفی انواع گیربکس جرثقیل

۰ بازديد
گیربکس جرثقیل
امروزه در تمامی صنایع سنگین,نیمه سنگین و حتی کارگاههای تولیدی کوچک به دلیل جابجایی و حمل مواداولیه,محصولات و دیگر موارد نیاز به جرثقیل حس می شود. جرثقیل دستگاهی است که به منظور حمل و جابجایی به صورت عمودی و افقی در ارتفاع کاربرد دارد. جرثقیل ها در انواع گوناگون طراحی و ساخته می شوند و بنابر مدل و نیاز حمل و جابجایی دارای توان های متفاوتی می باشند.جرثقیل ها از نوع سیاردستی الی جرثقیل های مدرن امروزی بنابر کارایی که دارند به کارگرفته می شوند.

انواع جرثقیل
جرثقیل ها شامل انواع مختلفی می باشند که شامل:
جرثقیل تاورکرین:بیشترین مورد مصرف در صنعت ساختمانی را دارد و به دلیل ساختارخاصی که داردامکان سرویس دهی به صورت چرخشی بنابر طول دکل خود را دارد,این جرثقیل پایه ثابت بوده و فقط دکل آن حرکت می کند و حرکت آن حول محوراصلی ستون و پایه آن است.
جرثقیل سیار:این نوع جرثقیل بیشتر به وسیله یک کشنده(کامیون)یافت می شود و نوع ثابت آن نیز موجود می باشد.
جرثقیل سقفی:در تمامی صنایع تولیدی در کنارخط تولید و یا انبارها کمک شایانی در امر تولیددارد که به دو صورت تک پل و جفت پل طراحی و ساخته می شود این نوع از جرثقیل ها قابلیت استفاده در فضای بسته و باز را بخوبی دارند.ساختار سازه این نوع جرثقیل بیشتر متکی به سازه های جانبی مثل سوله ها و انبارها و محل نصبشان می باشد.
جرثقیل های دروازه ای:این نوع جرثقیل برخلاف نوع قبلی(سقفی)دارای سازه ای مستقل و بزرگتری می باشد و به دوصورت دروازه ای و نیم دروازه ای وجود دارد.
جرثقیل بازویی:این نوع جرثقیل به صورت (بازویی دیواری) و (بازویی ستونی) در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.
جرثقیل آویز:این نوع جرثقیل به دلیل محدودیت ارتفاعی و خطوطی که به صورت سری مونتاژکاری می کنند قابل استفاده می باشد.
جرثقیل خاص:این نوع جرثقیل می تواند ترکیبی از چند نمونه جرثقیل ذکرشده باشد و به صورت تخصصی در بعضی صنایع مورد استفاده قرار می گیرند.

در تمامی جرثقیل ها نیروی محرک آنها الکتروموتور بوده و نیروی خود را به گیربکس صنعتی متصل به هر قسمت منتقل کرده و عمل جابجایی در هر مسیری را انجام می دهند نکته قابل ذکر در این باره این است که جرثقیل ها را براساس مقدار توان جابجایی که دارند می شناسند.
به طور مثال2تن,5تن و…
طراحان و سازندگان جرثقیل ها بنابر سفارش و یا نوع کیفیت نهایی از ادوات و تجهیزات متفاوتی استفاده می کنند که در قیمت تمام شده آنها تأثیرگذار بوده و در بازار فروش رقابتی چشمگیر را خواهند داشت.
در تمامی جرثقیل ها قلاب یا(Hook)به وسیله زنجیر و یا سیم های بکسل مخصوص نیروی کششی ناشی از وزن را تحمل کرده که این نیرو در ارتفاع به سبب نیاز به حرکت در حالات مختلف افقی یا عمودی توسط دیگر عوامل کنترل و خنثی می شود در این میان نقش گیربکس ها بسیار حائز اهمیت بوده و غیر قابل چشم پوشی می باشد.
دربعضی از جرثقیل ها حرکت در حالات مختلف گاهأ تاچندین مورد می باشد مثل جرثقیل های سقفی که علاوه بر حمل و جابجایی در یک نقطه ,نیاز به حمل تا چندین متر به صورت افقی و یا بعضأ در حالت عمودی می باشد در این نوع جرثقیل ها مجموعه انواع الکتروموتور سه فاز و گیربکس هایی وجود دارند که تمامی نیازهای حرکتی را مرتفع می سازند.
هرچقدر توان جرثقیل بالاتر باشد انواع الکتروموتور تکفاز و سه فاز و گیربکس صنعتی قوی تری در ساخت آن به کاربرده می شود.درطراحی وساخت جرثقیل ها از انواع مختلف گیربکس ها استفاده می شود.

گیربکس های مورد استفاده در طراحی و ساخت جرثقیل
–گیربکس حلزونی
-گیربکس خورشیدی
 
گیربکس های حلزونی
در انواع متفاوت پایه دار ، فلنچ دار (مانند گیربکس NMRV)  و هالو شافت وجود دارد. جنس پوسته گیربکس های حلزونی آلومینیومی می باشد که در مقابل ارتعاشات مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می دهد. 

مزایای گیربکس های حلزونی
از مزایای گیربکس حلزونی می‌توان تعمیر و نگهداری آسان این نوع گیربکس اشاره نمود و راه‌اندازی این نوع گیربکس ها بسیار نرم می باشد و به همین دلیل سر و صدای بسیار کمی دارند.  از دیگر مزایای آن راندمان بالای گشتاور خروجی  و غیره می توان اشاره کرد.
 
معایب گیربکس های حلزونی
عدم امکان استفاده در دورهای بالاتر از1500rpm
دمای کاری بالابه دلیل ساختار چرخ دنده و ماردون (درگیری زیاد)
راندمان نسبتأ پایین65%
 
گیربکس های خورشیدی
این نوع گیربکس ها به دلیل خاصیت های فوق العاده نسبت به سایر گیربکس ها دارای مزیت های بالقوه می باشند.

مزایای گیربکس های خورشیدی 
1.تحمل نیروهای محوری و شعاعی بالا
2.عمرمفید کاری بسیاربالا
3.راندمان بالا تا95%
4.کم حجم بودن نسبت به گشتاور خروجی آنها
5.صدای پایین حین کار
6.نصب و راه اندازی ساده و آسان
7.تنوع در نسبت با توجه به سایز
8.تعمیر و نگهداری آسان
9.مصرف بهینه انرژی(برق و…)
10.تنوع در نوع اتصال به دیگر ادوات
 
معایب گیربکس های خورشیدی 
موتور گیربکس دار جرثقیل باید به صورت منظم سرویس شوند لذا با این حال پس از مدتی دچار مشکل شده و نیاز به سرویس دارند.

در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر با مشاوران شیبا صنعت در تماس باشید.

عوامل موثر بر راندمان الکتروموتور

۱۷ بازديد

مقدمه

راندمان در لغت به معنای بهره وری و کارکرد بهینه است و در الکتروموتور به معنی این است که در خروجی الکتروموتور به نسبت انرژی ورودی چه میزان دریافتی وجود دارد و اینکه آیا کارکرد سیستم بهینه است؟

بنابراین در این مطلب درباره عوامل موثر بر راندمان الکتروموتور و اینکه چگونه بهره وری سیستم را افزایش و یا کاهش دهیم صحبت می کنیم.

تاثیر بارخروجی الکتروموتور
اولین و مهترین عامل موثر بر راندامان الکتروموتور تکفاز و یا سه فاز، میزان بار خروجی الکتروموتور می باشد.
به هر میزان بار قرار گرفته بر روی الکتروموتور بیشتر باشد، میزان راندمان موتور کاهش خواهد داشت به این دلیل که میزان شدت جریان عبوری از سیم پیچ تغییر خواهد داشت. به نوعی این میزان بار خروجی به تلفات سیم پیچ ارتباط مستقیم داشته و تعیین کننده می باشد.

اما این میزان تلفات به میزان خالص بودن سیم پیچ و استفاده از سیم مسی با درجه مس بیشتر باعث افزایش راندمان الکتروموتور در مقابل افزایش بار خواهد شد.اما  از طرفی افزایش بیشتر مس باعث خواهد شد که حجم سیم پیچ افزایش یافته و در نهایت منجر به افزایش طول هسته می گردد که این افزایش بیش از میزان استاندارد، باعث کاهش راندمان خواهد شد.

اما به طور کلی به این دلیل که مس با توجه به ماهیت خود که دارای ضریب حرارتی بالایی می باشد، با افزاش دما در اثر عبور جریان، میزان راندمان در خروجی افزایش می یابد. بنابراین سیم پیچی مس در الکتروموتور از اهمیت بالایی برخوردار است. شیبا صنعت انواع الکتروموتور  سه فاز و تکفاز با برند مسی موتور و با سیم پیچی مسی را با تضمین کیفیت عرضه می کند.

تاثیر سیتم خنک سازی الکتروموتور
نوع سیستم خنک سازی الکتروموتور در راندمان دستگاه بسیار مهم است.
شکل پوسته الکتروموتور با طراحی های جدید که منجر به خنک سازی بهینه الکتروموتور می شود، مورد توجه تولید کنندگان برتر قرار گرفته است.

از جمله این تولیدکنندگان شرکت زیمنس است که در طراحی پوسته الکتروموتور موضوع خنک سازی را مورد توجهی خاص قرار داده و به این روش راندمان محصولات خود را افزایش داده است و در واقع خاص بدنه در بیرون کشیدن هوای گرم داخل پوسته الکتروموتور و خنک سازی بهینه آن بسیار موثر است.

بسیاری از تولیدکنندگان، امکان نصب فن اکسترنال را بر روی محصولات خود فراهم کرده اند. محل قرار گیری تیغه ها و شکل پروانه خنک کننده و شکل آیرودینامیکی پوسته همگی به بیرون راندن گرمای داخل موتور و خنک سازی آن کمک می کنند. و از این طریق راندمان الکتروموتور به دلیل خنک سازی سیم پیچ تا حد قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت.

تاثیر فرایند تولید و کنترل کیفی الکتروموتور
فرایند تولید الکتروموتور توسط تولیدکنندگان و کنترل های ضمن تولید نیز تاثیری خاص در راندمان الکتروموتور خواهد داشت. 
بسیاری از شرکت های تولیدی در خط تولیدی خود از خطوط مکانیزه بسیار با کیفیت بهره می برند .

این خطوط به دلیل اینکه از نیروی انسانی استفاده نمی کنند ، دارای کمترین خطا در فرایند تولید بوده و به همین سبب کیفیت محصولات را افزایش می دهد. همچنین وجود کنترل کیفی در انتهای خط تولید از الزامات شرکت های مهم مانند زیمنس، ABB و … می باشد که در افزایش راندمان تاثیر خواهد داشت.

نتیجه
در نهایت هدف اصلی بالا بردن راندمان کار یک الکتروموتور، استفاده بهینه و صرفه جویی در بسیاری از عوامل مانند هزینه های نگهداری و جلوگیری از خرابی و تعمیرات احتمالی است. بنابراین با در نظر گرفتن این مسئله مهم سیستم کاری ما با بهترین عملکرد و هزینه مناسب به کار خود می پردازد.

گیربکس حلزونی

۱۸ بازديد
مقدمه
گیربکس های حلزونی یکی از مدل های مختلف گیربکس های صنعتی هستند که از یک ماردون و یک چرخ دنده درگیر تشکیل شده است. کشور چین امروزه یکی از تولید کنندگان بسیار بزرگ قطعات صنعتی به خصوص گیربکس ها می باشد. ساختار چرخ دنده گیربکس های حلزونی مانند چرخ دنده های سوزنی (spur) می باشد. همچنین اجزای داخلی گیربکس حلزونی با نام چرخ پیچشی و چرخ مارپیچ نام دارند. 
همانند بسیاری دیگر از گیربکس های موجود در بازار، گیربکس حلزونی مسئول تغییر سرعت و گشتاور متناسب با نیاز کاربر می باشند. گیربکس حلزونی یکی از مدلهای ماشین ساده می باشد که دارای مزیت های زیادی می باشد. یکی از مهمترین مزیت های گیربکس حلزونی امکان انتقال نیرو و توان این گیربکس ها با زاویه 90 درجه است. ماردون درون گیربکس حلزونی به عنوان عامل محرک شناخته می شود و می تواند به یک یا چند منبع تغذیه متصل شود. نحوه کار گیربکس حلزونی به این صورت است که به ازای هر چرخش 360 درجه ماردون، چرخ دنده درگیر یک دندانه می چرخد. برای ماردون های که دارای چند منبع تغذیه می باشند، میزان ضریب تبدیل کاهشی گیربکس متناسب است با تعداد دندانه های روی چرخ دنده. هر دو حرکت غلتش (rolling) و لغزش (sliding) موجب درگیری چرخ دنده و ماردون شده و در نهایت باعث انتقال نیرو به سمت شفت خروجی می شود. حرکت لغزشی بیشتر در زمان ضرایب تبدیل کاهشی بالا نمود پیدا می کند. بیشتر حرارت تولید شده توسط گیربکس به دلیل اصطکاک به وجود آمده در حرکت لغزشی ماردون و چرخ دنده می باشد. این اصطکاک میزان بازدهی گیربکس را بین %30 تا 50% محدود می کند. معمولا در طراحی چرخ دنده های حلزونی، جنس ماردون و چرخ دنده را از دو فلز مختلف انتخاب می کنند تا میزان اصطکاک کاهش پیدا کرده و میزان بازدهی افزایش یابد.

اجزای گیربکس حلزونی
گیربکس حلزونی دارای دو جز مهم می باشد، که این اجزا نسبت به گیربکس های معمولی بسیار کوچکتر می باشند. چرخ دنده و ماردون گیربکس حلزونی با زاویه 90 درجه از یکدیگر قرار دارند و براساس جهت حرکت محور های مورد نظر، گشتاور ایجاد می کنند. گیربکس های حلزونی دارای یک استارت، متناسب با هر چرخش 360 درجه ای ماردون، یک دندانه بر روی چرخ دنده پیشروی می کنند. با توجه به این موضوع ضریب تبدیل نسبت این گیربکس ها به شکل تعداد دندانه های چرخ دنده می باشد.
به عنوان مثال گیربکسی که دارای یک چرخ دنده 20 دندانه ای باشد، دارای میزان ضریب تبدیل 1 به 20 می باشد. برای چرخ دنده های سوزنی (spur) یک ماردون که دارای 12 دندانه می باشد باید بر روی یک چرخ دنده 240 دندانه ای قرار بگیرد تا ضریب تبدیل مشابه را ایجاد کند. در صورتی که قطر پیچ چرخ دنده ها یکسان باشد، با توجه به 240 دندانه چرخ دنده و 20 دندانه ماردون می توان سایز بسیار کوچکتری را برای گیربکس در نظر گرفت.

مدل های گیربکس حلزونی
برای گیربکس های حلزونی می توان از سه مدل چرخ دنده استفاده کرد. چرخ دنده های بدون گلوگاه یا شیار، اولین مدل چرخ دنده ها می باشند. دومین مدل از چرخ دنده ها، چرخ دنده های دارای یک گلوگاه یا شیار می باشد. سومین حالت از چرخ دنده ها، چرخ دنده های دارای دو گلوگاه یا شیار می باشند. این مدل از چرخ دنده ها می توانند بیشترین مقدار بار و ضریب تبدیل را ارائه دهند. گیربکس های حلزونی ساعت شنی که دارای یک یا چند دندانه می باشند دارای ساختار خاصی می باشند. سایز این گیربکس ها از مرکز به سمت دو طرف انتهایی افزایش می یابد.

جهت چرخش گیربکس
یکی از معایب این مدل از گیربکس ها، عدم امکان تعویض جهت چرخش گیربکس می باشد. گیربکس های حلزونی دارای ضریب تبدیل بالا قابلیت تعویض جهت چرخش را به هیچ عنوان ندارند. این موضوع به خاطر افزایش شدید اصطکاک بین چرخ دنده و ماردون می باشد که در حالت یک استارت (یک منبع تغذیه) رایج است. این موضوع می تواند به عنوان یک مزیت شناخته شود زیرا در این حالت امکان تاثیر محور خروجی بر روی محور ورودی بسیار کاهش می یابد. اگر از ماردون های چندگانه استفاده شود، این موضوع می تواند ضریب تبدیل را کاهش داده و اثر ترمز را افزایش دهد. در حالتی که چرخ دنده توان چرخاندن ماردون را نداشته باشد، حالت خود قفل شوندگی به وجود می آید. خود قفل شوندگی ماردون و چرخ دنده ارتباط مستقیم با زاویه جلویی، زاویه فشاری و ضریب اصطکاک دارد.

کاربرد های گیربکس حلزونی 
گیربکس های حلزونی دارای کاربری گسترده ای در خودروها می باشند. چرخش چرخ دنده های مارپیچ موجب باز چرخش توپ های بلبرینگ ها شده و این موضوع موجب کاهش نیروهای اصطکاکی می شود که باعث فرماندهی بهتر چرخ ها می شود. این موضوع موجب کنترل بهتر خودرو و کاهش استهلاک می شود که دقت فرماندهی را افزایش می دهد.
گیربکس های حلزونی کوچک در واقع برای کاهش سرعت چرخشی و افزایش گشتاور استفاده می شوند. الکتروموتور های کوچک برای سرعت بالا و گشتاور پایین مناسب می باشند. با افزودن تعداد ماردون ها می توان تنوع کاربری های گیربکس را نیز افزایش داد.
گیربکس های حلزونی در دستگاه پرس، انتقال مواد، نورد فلزات، تجهیزات معدنی، اره های برقی و تجهیزات هدایت کننده مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر این در آسیاب ها و میزهای چرخشی از یک گیربکس بسیار دقیق حلزونی استفاده می شود که می تواند میزان کمی عکس العمل را انتقال دهد. گیربکس های حلزونی در بسیاری از بالابر ها و آسانسورها استفاده می شود. با توجه به سایز کوچک و بازگشت ناپذیری این مدل از گیربکس ها استفاده از آن ها در بالابرها بسیار بصرفه می باشد.
در صنعت حمل و نقل نیز گیربکس های حلزونی کاربرد فراوانی دارند. در کشتی های بادبانی از این تجهیز برای کنترل جهت حرکت کشتی استفاده می شود. در گذشته برای تغییر بادبان های کشتی از نیرو انسانی استفاده می شد که با توجه به بزرگ بودن بادبان ها تغییر جهت آن ها بسیار سخت می باشد. با استفاده از گیربکس های حلزونی تغییر جهت بادبان ها بسیار ساده است. دیفرانسیل اکثر خودروها به وسیله گیربکس های حلزونی کنترل می شود. همچنین برای کوک کردن بسیاری از سازهای موسیقی از جمله گیتار از گیربکس های حلزونی استفاده می شود.
یکی از تعاریف مهم در گیربکس های حلزونی راستگرد یا چپ گرد بودن آن ها است. در صورتی که در راستای دندانه های چرخ دنده یا ماردون باشید، میزان تمایل دندانه ها به سمت چپ یا راست نشان دهنده راستگرد یا چپگرد بودن آن ها است. دقت شود که ماردون و چرخ دنده باید هر دو از یک راستا پیروی کنند.
سخن پایانی
در مجموعه شیبا صنعت ، انواع گیربکس های صنعتی و از جمله گیربکس حلزونی عرضه می شود. متقاضیان عزیز ،در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی رایگان در این زمینه ، می توانند با مشاوران فنی مجموعه تماس حاصل بفرمایند. همینطور برای بازدید انواع محصولات به وبسایت شیبا صنعت مراجعه کنید.

 

تفاوت الکتروموتور سه فاز و تکفاز

۱۹ بازديد

مقدمه

الکتروموتورها به ما امکان می دهند انرژی مکانیکی را به ساده ترین و کارآمدترین روش بدست آوریم. بسته به تعداد فاز منبع، و اینکه برای چه مورد مصرفی نیاز داریم ، ما می توانیم این دسته از موتورها را به صورت تک فاز و سه فاز پیدا کنیم. انتخاب یکی با دیگری به قدرت مورد نیاز بستگی دارد.

اگر درگیر پروژه ای هستید و نمی دانید از چه نوع موتوری باید استفاده کنید؛ این پست برای شما مناسب خواهد بود. در این مطلب ما در مورد انواع الکتروموتورتک فاز و سه فاز توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.

 موتور تک فاز

یک موتور تک فاز یک ماشین روتاری قدرت گرفته از جریان الکتریکی است که می تواند انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کند. این نوع الکتروموتور با استفاده از منبع تغذیه تک فاز کار می کند و حاوی دو نوع سیم کشی گرم و خنثی است و حتی توان آنها می تواند به ۳ کیلو وات برسد. آنها فقط یک ولتاژ متناوب دارند. مدار با دو سیم کار می کند و جریانی که از روی آنها عبور می کند همیشه یکسان است.

در اکثر موارد این موتورهای کوچک دارای گشتاور محدود هستند. با این وجود موتورهای تک فاز با قدرت حداکثر ۱۰ اسب بخار هم وجود دارند که می توانند با اتصالات تا ۲۴۰ ولت کار کنند. آنها یک میدان مغناطیسی چرخشی ایجاد نمی کنند. موتورهای تک فاز فقط می توانند یک میدان جایگزین تولید کنند؛ به این معنا که برای راه اندازی به یک خازن نیاز دارند. تعمیر و نگهداری آنها ساده و مقرون به صرفه است.

این نوع از الکتروموتورها عمدتا در خانه ها، ادارات، فروشگاه های کوچک و غیر صنعتی استفاده می شود. متداول ترین کاربردی که دارد شامل لوازم خانگی، سیستم های تهویه مطبوع خانگی و تجاری و سایر وسایل مانند مته، کولر و سیستم باز و بسته شدن درب گاراژ است.

 موتور سه فاز

موتور سه فاز یک ماشین الکتریکی است که با استفاده از فعل و انفعالات الکترومغناطیسی؛ برق را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. بعضی از موتورهای الکتریکی برگشت پذیر هستند؛ آنها می توانند انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند که به عنوان ژنراتور کار می کنند.

آنها با استفاده از یک منبع تغذیه سه فاز کار می کنند و توسط سه جریان متناوب با فرکانس یکسان هدایت می شوند که در لحظات متناوب به اوج خود می رسند. آنها می توانند تا ۳۰۰ کیلووات قدرت داشته باشند و سرعتی بین ۹۰۰ تا ۳۶۰۰ دور در دقیقه داشته باشند. از سه خط رسانا برای انتقال استفاده می شود؛ اما استفاده نهایی نیاز به کابل های چهار سیمی دارد که با سه فاز و به علاوه خنثی مطابقت دارد.

انرژی الکتریکی سه فاز متداول ترین روش برای استفاده در شبکه های الکتریکی در سراسر جهان است؛ چون انرژی بیشتری را منتقل می کند و استفاده قابل توجهی را در بخش صنایع شاهد هستیم.

 تفاوت بین موتور تک فاز و سه فاز

ابتدا باید نوع نصب و جریانی که از آن می گذرد را تفکیک کنیم. در این راستا؛ تفاوت بین جریان تک فاز و سه فاز در این است که جریان تک فاز از یک خط منتقل می شود. علاوه بر این، از آنچه که فقط یک فاز یا جریان متناوب وجود دارد ولتاژ تغییر نمی کند.

 موتورهای تک فاز هنگامی که یک سیستم سه فاز در دسترس نیستند یا به منظور محدودیت قدرت استفاده می شوند.
انواع موتورهای سه فاز معمولا در صنعت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند چون قدرت آنها بیش از ۱۵۰% بیشتر از یک موتور تک فاز است و یک میدان مغناطیسی چرخشی سه فاز ایجاد می کند.
در حالی که کار کردن یک موتور تک فاز می تواند پر سر و صدا باشد و با لرزش همراه باشد؛ موتورهای سه فاز که گران تر هستند این لرزش ها را ایجاد نمی کنند و سر و صدای کمتری دارند.

با مراجعه به وبسایت شیبا صنعت می توانید انواع محصولات مورد نیاز خود را در این زمینه مشاهده کنید. 

خازن راه انداز الکتروموتور القایی تکفاز را چگونه تعویض کنیم؟

۲۰ بازديد

انواع خازن

به طور خلاصه خازن راه انداز موتور در سیم پیچی استارت انواع الکتروموتور تکفاز نسبت به سیم پیچی اصلی آن اختلاف فاز ایجاد می کند که این هم باعث افزایش گشتاور در زمان راه اندازی می شود. خازنهای راه انداز نسبت به ابعادشان دارای ظرفیت خازنی و ولتاژ بزرگی هستند. این خازنها باید به صورت موقت در مدار قرار گیرند به همین دلیل اگر در زمان طولانی تحت جریان قرار داشته باشند آسیب می بینند. اکثر موتورهای الکتریکی دارای خازن راه اندازی با ظرفیت نامی ۵۰۱۲۰۰ میکروفاراد و در ولتاژهای مختلف AC هستند. خازن دائمی موتور تک فاز برای تنظیم پیوسته جریان به منظور بهینه کردن گشتاور و راندمان موتور استفاده می­ شود. تمامی خازنهای این گروه به صورت پیوسته در مدار قرار دارند و از اینرو میزان خرابی آنها بسیار کمتر از خازنهای راه انداز است.  طراحی بدنه آنها معمولا مدور یا بیضی است بدنه فلزی یا آلومینیوم و در برخی مواقع پلاستیکی است. و خروجی دارای دو تا ۴ ترمینال سایز ۶٫۳ بوده و یا دارای کابل هستند.

 

خازنهای دائم و راه انداز چه تفاوتهایی دارند؟

خازنهای راه انداز مقدار زیادی از ظرفیت خازنی مورد نیاز برای راه اندازی موتور را در یک بازه زمانی خیلی کوتاه (چند ثانیه) دارا می باشند. آنها کارکرد دوره­ ای دارند و اگر به صورت پیوسته در مدار تحت ولتاژ قرار گیرند. به صورت فاجعه باری آسیب دیده و منفجر می شوند. خازنهای دائمی برای کنترل ولتاژ و جریان سیم پیچی به صورت دائمی استفاده می شوند، و از اینرو چرخه کار پیوسته دارند. و معمولا نسبت به خازن راه انداز مقدار ظرفیت خازنی بسیار کمتری دارند.

آیا خازنهای استارت می توانند با خازنهای دائم کار تعویض گردند؟

هم بله و هم خیر. در شرایط اضطراری و غیر عادی یک خازن دائم کار می­تواند به عنوان خازن راه­ انداز استفاده شود اما ظرفیت خازنی موجود بسیار کمتر از ظرفیت خازنی است که معمولا به خازنهای راه انداز اختصاص داده شده است. مقادیر نامی ظرفیت و ولتاژ بایستی منطبق با مقادیر خازن استارت اصلی باشد. و یک خازن استارت نمی­تواند به عنوان خازن دائم کار استفاده شود چون­که نمی­تواند به صورت دائمی تحت جریان و ولتاژ باشد چون در اینصورت آسیب می­بیند. (فقط چند ثانیه باید در مدار باشد)

مشخصات خازن 
مشخصات مورد نیاز برای جایگزین کردن خازن موارد زیر هستند.
ولتاژ : ولتاژ باید حداقل برابر با ولتاژی باشد که در حین کار مشاهده می شود. یک موتور که با ولتاژ ۲۴۰ ولت کار می کند بایستی از یک خازن با حداقل ولتاژ ۲۴۰ ولت استفاده کند. البته طراح موتور با توجه به اینکه مدار سیم ­پیچی استارت با خازن تبادل انرژی می­کند و گاهی ولتاژ خازن تا چند صد ولت (بیشتر از ولتاژ تغذیه) افزایش می­یابد مقدار ولتاژ خازن را انتخاب کرده است. لذا سعی کنید حتما ولتاژ خازن انتخابی شما کمتر از ولتاژ خازن اورجینال روی موتور نباشد.

مقدار ظرفیت خازنی (بر حسب میکروفاراد): خازن جایگزین، بایستی کاملا منطبق بر خازن اصلی اولیه باشد. بهتر است جهت عملکرد مناسب الکتروموتور خازن جایگزین تلرانسی برابر و یا کمتر از خازن اصلی داشته باشد.

فرکانس (Hz) : تقریبا همه خازنها دارای مقدار نامی فرکانس ۵۰/۶۰ هرتز هستند. خازن جایگزین باید دارای فرکانس نامی شبکه ای باشد که موتور در آن به کار گرفته می شود.

روش اتصال ترمینال: اتصالات خازن حتی ­الامکان بایستی مطابق خازن اصلی باشد. یعنی اگر کابل دار است با مشابه آن جایگزین شود و اگر فیشی و دارای پیچ است در صورتی که با بدون پیچ جایگزین شود، قابلیت اتصال روی بدنه را از دست می­ دهد. و یا در صورتی که کابل دار بوده و با فیشی جایگزین گردد احتمال دارد IP کل موتور کاهش یابد.

شکل بدنه و اندازه و شکل کلی: تقریبا تمامی خازنهای راه انداز دارای بدنه مدور هستند. خازنهای دائم کار مدور نیز بسیار متداول هستند. اما موتورهای زیادی همچنان از طراحی خازن بیضوی استفاده می کنند. از لحاظ الکتریکی هیچ تفاوتی ندارند. در اینجا محل قرارگیری و جا شدن در محل نصب، مساله اصلی است. اگر فضای جعبه ­ای که خازن در آن قرار می­ گیرد خیلی تنگ و محدود نباشد. نوع بدنه مهم نیست.

اندازه کل : همانند شکل بدنه، خازنها از لحاظ الکتریکی تفاوتی ندارند اما در هر صورت باید بتوانند در فضای فراهم شده نصب شوند

انتخاب کردن خازن جایگزین  دلایل خرابی

آیا زمان تعویض خازن راه انداز موتور شما فرا رسیده است؟ بسته به تعداد دفعاتی که ماشین راه اندازی می­ شود، مقدار بار در هنگام راه اندازی، و دمای محیطی که موتور در آن به کار گرفته می­ شود. هر خازن راه ­انداز موتور بایستی در نهایت تعویض شود.
چگونه متوجه شویم که خازن راه انداز خراب شده است؟ اکثرا خرابی خازنهای راه انداز موتور به دو صورت بروز می کند:
درپوش بدنه خازن باد کرده یا بیرون زده است: این همان چیزی است که ما به آن خرابی فجیع می­ گوییم. این حالت معمولا به علت اینکه خازن راه ­انداز در سیکل های راه ­اندازی در زمان بیشتری در مدار قرار داشته است رخ می­دهد.
درپوش خازن استارت اصطلاحا ورم کرده: و احتمالا مقداری از اجزای داخلی نیز بیرون ریخته است. در این حالت به راحتی می­توان گفت که خازن نیاز به تعویض شدن دارد. موتور به آهستگی راه می افتد. آیا خازن خراب شده است؟ جواب این است که شاید خازن خراب باشد. احتمال دارد ظرفیت خازن به علت فرسودگی و استهلاک کم شده باشد. و یا اینکه اجزای دیگر موتور غیر از خازن آسیب دیده باشند.

 

آیا زمان تعویض خازن دائم کار موتور فرا رسیده است؟

به عنوان یک قاعده کلی، خازن دائمی موتور دیرتر از خازن راه­ انداز همسان فرسوده می­شود. یک خازن دائمی نیز به طور متفاوتی خراب و فرسوده می­شود. پیدا کردن زمان تعویض شدن نسبت به خازن راه انداز به بررسی بیشتری نیاز دارد. خازنهای راه ­انداز معمولا هنگامی که خراب می­شوند به صورت واضح و مشخص آسیب می­ بینند. از اینرو تصمیم­ گیری در مورد زمان تعویض و عیب یابی زمان­گیر نیست. هنگامی که یک خازن دائم موتور شروع به کار در خارج از محدوده مجاز می­کند. معمولا به صورت کاهش ظرفیت نسبت به مقدار ظرفیت خازنی نامی، خود را نشان می­ دهد. (میکروفاراد کاهش می یابد). برای اغلب موتورهای استاندارد، یک خازن دائمی دارای تلرانسی است که نشان دهنده مقدار انحراف از ظرفیت نامی درج شده بر روی بدنه آن است. برای اغلب موتورها ، تا هنگامی که مقدار ظرفیت واقعی در محدوده اختلاف ۱۰ درصد با مقدار نامی قرار دارد وضعیت خوب است. اما وقتی که خازن دائمی مورد استفاده خارج از این محدوده قرار گیرد نیاز دارید که به فکر تعویض خازن باشید. در برخی مواقع، به علت خراب شدن ساختمان خازن یا بعضی مواقع به دلایلی غیر از این، خازن دائمی بعلت فشار درونی باد می­کند این مساله در طراحی­های مدرن خازن دائمی، باعث مدار باز شدن خازن خواهد شد، جدا شدن اتصال داخلی ورقه های فنری خازن ابزاری برای جلوگیری از انفجار آن است. آزمایش در این حالت ساده است. اگر خازن باد کرده است زمان تعویض آن است. اگر اندازه ­گیری با اهم متر اتصال باز یا عدم اتصال را نشان می­دهد نیز زمان تعویض خازن است.

چرا خازن دائم کار آسیب می بیند؟

شاید در مواردی پاسخ به این سوال ساده باشد. عوامل مختلفی در کاهش طول عمر خازن دائمی دخیل هستند که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته­اند.

زمان: همه خازنها برای عمر مشخصی طراحی شده ­اند عوامل مختلفی می­توانند این عمر را کاهش و یا افزایش دهند. اما هنگامی که عمر خازن افزایش می یابد از داخل عملکرد آن کاهش می­یابد و به مرور ظرفیت خازنی خود را از دست می­دهد.

دما: تجاوز از محدوده دمایی که خازن برای کارکرد در آن محدوده طراحی شده است. طول عمر آن را کاهش می­دهد. در حالت کلی، موتورهایی که در محیط­های داغ کار می­کنند و یا در محیط­های با تهویه کم مورد استفاده قرار می­گیرند. طول عمر خازن به میزان قابل توجهی کاهش می­یابد با بهبود خنک سازی موتور و خازن می­توان طول عمر خازن را افزایش داد.

جریان: خرابی موتور باعث اضافه بار خازن می­شود. این مورد معوملا به ندرت رخ می­دهد. در حالتی که موتور به صورت جزیی و یا کلی در سیم پیچها دچار آسیب شود. یا موتور متحمل اضافه بار گردد جریان افزایش یافته که این هم در جای خود بر عمر خازن تاثیر می­گذارد.

ولتاژ: این عامل به تنهایی در کاهش طول عمر خازن اثر نمایی دارد. ولتاژ روی خازن دائم کار نباید از ولتاژ نامی درج شده بر روی آن تجاوز کند. برای مثال اگر اجازه دهیم خازنی با مقدار نامی ۴۴۰ ولت در ۴۵۰ ولت کار کند ممکن است عمر خازن تا ۲۰% کاهش یابد. در ۴۶۰ ولت عمر خازن ۵۰% و در ۴۷۰ ولت ۷۵% طول عمر خازن کاهش می­یابد. و به همین منوال ادامه می­یابد. و با کار کردن خازن در ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی آن می­توان طول عمر خازن را افزایش داد.

خازن دائم موتور من تا چه وقت باید کار کند؟

نیمه عمر یک خازن خوب با یک مارک تجاری معتبر (نه خازنی که روی موتور نصب شده است) برای خازن دائم کار ۳۰۰۰۰-۶۰۰۰۰ ساعت کارکرد است. خازنهایی که در کارخانه روی موتور نصب شده­اند بعضی اوقات طول عمر طراحی شده بسیار کمتری دارند. در صنایعی که رقابت بسیار شدیدی وجود دارد هر قطعه موتور تاثیر قابل توجهی و شدیدی در قیمت موتور خواهد داشت. یا در جایی که موتورها به صورت چرخه ای و نه بصورت پیوسته مورد استفاده قرار می ­گیرند. در این حالات ممکن است خازن با درجه پایین تر حتی با عمری به کوتاهی ۱۰۰۰ ساعت انتخاب شود. علاوه بر این با توجه به بخش قبلی (دلایلی آسیب دیدن خازن دائم کار) فاکتورهایی که مورد بحث قرار گرفت اگر رعایت شوند به میزان قابل توجهی می­توانند طول عمر مورد انتظار خازن دائم کار را افزایش دهند.
در مجموعه شیبا صنعت انواع الکتروموتورهای تک فاز همراه با خازن عرضه می شود که برای تهیه این محصول می توانید به وبسایت شیبا صنعت مراجعه کرده و از انواع محصولات فروشگاه شیبا صنعت بازدید نمایید.

دلیل خراب شدن الکتروموتور چه عواملی است؟

۲۱ بازديد
تمامی الکتروموتورها اعم از انواع موتورهای سه فاز و تک فاز دارای طول عمر مفید از پیش تعیین شده هستند. تخمین زده شده که طول عمر مفید آنها چیزی حدود 30 الی 40 هزار ساعت کار کردن آن است. البته برای نگهداری مناسب از یک الکتروموتور به عوامل دیگری چون نحوه استفاده و مصرف درست از آن نیز بستگی دارد. اما ممکن است دلیل خراب شدن الکتروموتور شما مربوط به عوامل دیگری باشد. به همین دلیل باید بدانیم که این عوامل مخرب چه هستند و چه کارهایی می توانیم انجام دهیم تا خراب نشوند. در ادامه این مطلب آن را بررسی می کنیم.

پنج دلیل خراب شدن الکتروموتور عبارت است از:

  • اضافه بار الکریکی
  • مقاومت پایین
  • گرمای بیش از اندازه
  • آلودگی بیش از اندازه 
  • لرزش  


1-خراب شدن الکتروموتور در اثر اضافه بار الکتریکی
برای هر جریانی که در داخل سیم های الکتروموتور تک فاز و سه فاز وجود دارد، یک طراحی انجام داده اند تا بتواند ایمن کار کند. اما ممکن است گاهی با افزایش اضافه بار الکتریکی به الکتروموتور فشار بیش از اندازه وارد کند. دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر اضافه بار به این دلیل رخ می دهد که، ولتاژ ورودی بسیار کم جریان پیدا می کند.

در همین حال موتور سعی می کند با تلاش بر گشتاور خود، جریان را افزایش دهد. این فشار وارده یک از دلایل خراب شدن الکتروموتور می تواند باشد. همچنین اتصال کوتاه یا حتی ولتاژ بیش از حد نیز می تواند باعث خرابی شود.

2-تاثیر مقاومت کم در الکتروموتور

شایع ترین و اصلی ترین دلیل خراب شدن الکتروموتور مربوط به مقاومت کم آن است. چون مقاومت کم باعث خراب شدن عایق سیم پیچ های الکتروموتور می شود. همچنین با بالا رفتن حرارت در داخل سیم و آسیب های فیزیکی که اتفاق می افتد، الکتروموتور شما را از کار میاندازد.

همچنین آسیب دیگری که وارد می کند، کم شدن فاصله هادی ها است و باعث اتصال کوتاه و نشتی می شود که در آخر می تواند از بدترین دلیل خراب شدن الکتروموتور شما بشود. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم تا به طور مرتب عایق ها را بررسی کنید و اگر شواهدی دال بر از بین رفتن عایق ها یا حتی سایش شدید، سریعاً از متخصصین بخواهید تا آنها را برایتان درست کنند.

3-گرمای بیش از اندازه

طبق تحقیق هایی که در رابطه با دلیل خراب شدن الکتروموتورها بدست آورده اند به این نتیجه رسیده اند که، 55 درصد از دلایل خراب شدن این دستگاه به خاطر به وجود آمدن گرمای بیش از اندازه است. به این خاطر که گرمای بیش از اندازه باعث می شود تا نوسان برق اتفاق بیفتد یا حتی دما را تا 40 درجه سانتی گراد بالا ببرد که می تواند سلامت الکتروموتور را به خطر بیندازد.

برای این که بهتر متوجه شوید با مثال جلو می رویم. فرض کنید که دستگاه شما تا اندازه 10 درجه سانتی گراد گرم شده است، همین امر باعث کاهش 50 درصدی سلامت الکتروموتور شما می شود. اما اگر شما فرد حساسی باشید و حواستان به گرما و دمای موتور باشد، می توانید به سادگی از کاهش طول عمر آن و حتی سوختن ناگهانی، جلوگیری کنید.

4-مراقب آلودگی الکتروموتور باشید

گرد و غبار دشمن الکتروموتورهای شما هستند. دلیل خراب شدن الکتروموتور لزومی ندارد یک موضوع بسیار بزرگ باشد. همین آلودگی های جزئی می تواند به راحتی دستگاه شما را آسیب بزند. زیرا به بلبرینگ و توپ های داخل الکتروموتور را خراب کند یا تنظیم آن را دچار دستکاری کند.

همچنین دلیل خراب شدن الکتروموتور در اثر آلودگی، بخش خنک کننده دستگاه را نیز مسدود می کند در نتیجه دمای دستگاه افزایش پیدا می کند و یک گرمای زیادی را به وجود می آورد.

5-وجود لرزش در الکتروموتور

لرزش دلیل خراب شدن الکتروموتور است. زیرا لرزش زیاد دستگاه را دچار اختلال می کند. دلیل این اتفاق برای زمان هایی است که شما دستگاه مورد نظر خود را در سطح مناسبی قرار نداده اید یا به درستی آن را نصب نکرده اید. البته دلایل دیگری نیز می تواند منجر به لرزش دستگاه شود. از جمله شل بودن یاتاقان ها، خوردگی در موتور و…

در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی در این زمینه می توانید با مشاوران شیبا صنعت تماس حاصل بفرمایید.

آموزش سیم پیچی الکتروموتور سه فاز

۲۱ بازديد
مقدمه
الکتروموتورهای سه فاز، بخش وسیعی از انرژی مکانیکی کارخانه ها و کارگاه های تولیدی را تأمین می کنند، بالابرها، آسیاب ها، تسمه نقاله ها، فن ها و نظایر آن از این دسته است. از این رو سیم پیچی انواع موتورهای سه فاز بیشتر مورد توجه است، زیرا بیشتر موتورها در این بخش به صورت سه فاز هستند.
در ساختار ماشین های الکتریکی از سیم پیچ های با آلیاژهای مس، آلومینیوم و.. استفاده می شود و این سیم پیچ ها در برابر اضافه جریان و حرارت بسیار آسیب پذیر هستند و در صورت بروز مشکل برای آنها می بایست موتورهای الکتریکی را برای بار دیگر سیم پیچی نمود.

ساختمان ماشین های القایی
به طور کلی الکتروموتورها از دو بخش اصلی ثابت و متحرک تشکیل شده اند:
1. استاتور (بخش ثابت) :
که از ورقه های آهن سیلیس دار ساخته می شود ورقه ها وقتی روی هم قرار می گیرند، شیارهایی را پدید می آورند .در داخل شیارهای استاتور، سیم پیچ های مسی با اختلاف فاز ۱۲۰ درجه مکانی، سیم پیچی می شوند. با عبور جریان از داخل این سیم پیچ ها، چون جریان های الکتریکی سه فاز خود دارای اختلاف فاز الکتریکی ۱۲۰ درجه بوده و دائما در حال تغییر هستند، به همین دلیل یک میدان مغناطیسی در حال چرخش در سطح داخلی استاتور پدید می آید که اصطلاحا به آن « میدان مغناطیسی دوار» می گویند.
سرعت چرخش میدان مغناطیسی دوار با فرکانس شبکه و قطب های موتور، متناسب است. به طور کلی به قسمت تولید کننده میدان مغناطیسی دوار در موتورهای الکتریکی، القاکننده می گویند.
استاتور شامل:
  • بدنه
  • هسته مغناطیسی : که شامل مجموعه ای از ورقهای فولادی است که دارای شیار در سطح داخلی آن می باشد که پس از قرار گرفتن در کنار هم تشکیل یک حجم استوانه ای توخالی را میدهد . سیم پیچ های سه فاز ماشین القایی در داخل همین شیارها قرار می گیرند .
  • سیم پیچ ها
  • یاتاقان
2. روتور( بخش متحرک ماشین )
اگر در سیم پیچی الکتروموتورها ، در هر شیار استاتور یک بازوی کلاف قرار بگیرد یک طبقه و اگر تعداد بازوها در هر شیار بیش از یک باشد ، چند طبقه می گویند .
متداول ترین سیم پیچی چند طبقه در الکتروموتور سه فاز، سیم پیچی دو طبقه است که دو بازو در هر شیار قرار می گیرد . سیم پیچی در اکثر ماشین های سه فاز صنعتی ( قدرت متوسط و بالا ) به روش دو طبقه انجام میگیرد .

سیم پیچی دو طبقه دارای مزایای زیادی می باشد که شامل :
1. عایق بندی بهتر انجام شده و ضریب اطمینان الکتروموتور ماشین بالا می رود .
2. امکان اتصال حلقه ها در داخل شیار و اختلاف پتانسیل بین هر هادی با هادی یکدیگر 50 % کمتر می شود .
3. امکان سیم پیچی با هر نوع گام وجود دراد گام معمولی ، گام کوتاه ، کوتاه تر ، بلند
4. امکان سیم پیچی با هر تعداد شیار استاتور برای هر نوع تعداد دور موتور ( تعداد قطب ) سیم پیچی با شیار کسری
* در سیم پیچی دو طبقه بعد از جا گذاری اولین کلاف احتیاجی به خالی گذاشتن شیار نیست. یعنی بلافاصله کلاف بعدی را در شیار های بعدی قرار می دهیم.

نکته ایمنی: هنگام سیم پیچی باید دقت کنید که سیم ها به موازات یکدیگر پیچیده شوند و از روی هم عبور نکنند؛ چون در این صورت جا زدن آنها در داخل شیار دشوار است. علاوه بر این، احتمال ساییدگی سیم ها بر هم افزایش می یابد و در اثر از بین رفتن عایق، خطر اتصال کوتاه حلقه ها به یکدیگر نیز وجود دارد.

موتورهای سه فاز در قالب یکی از دو نوع سیم پیچی می شوند :

1-گام کامل
2-گام کسری

سیم پیچی یک طبقه گام کامل
چنانچه در سیم پیچی ابتدا و انتهای یک کلاف، اختلاف فاز ۱۸۰ درجه الکتریکی رعایت گردد و نیروی محرکه القایی بازوهای رفت و برگشت کلاف ها جمع جبری شوند سیم بندی را گام کامل می گویند.
در این سیم بندی تعداد شیارهای موجود بین رفت و برگشت هر کلاف و شیار خواهد بود. در این سیم پیچی گام سیم پیچی با گام قطبی برابر است.

سیم پیچی یک طبقه گام کسری
اگر در سیم پیچی ابتدا و انتهای یک کلاف، اختلاف فازی کمتر از ۱۸۰ درجه الکتریکی وجود داشته باشد سیم بندی با گام کسری عنوان میشود.
درگام کسری نیروی محرکه های الکتریکی بازوهای کلاف ها جمع برداری میشوند. چون جمع برداری از جمع جبری کمتر است، لذا نیروی محرکه موتور در سیم بندی گام کسری کاهش می یابد و توان موتور کاهش می یابد.
به همین دلیل برای جبران کاهش نیروی محرکه، تعداد دور کلاف های موتور را به تناسب کوتاهی گام تقویت می کنند.

مزایای گام کسری به گام کامل:
-کاهش سیم مصرف
-کاهش مقاومت اهمی سیم پیچ های موتور و کاهش تلفات اهمی موتور
-افزایش بازده موتور
-کاهش لرزش های موتور
-افزایش عمر موتور
انواع سیم بندی از لحاظ شکل کلافها

سیم پیچی استاتور الکتروموتورها به ۲ صورت زیر انجام می شود :
  •     سیم بندی متحدالمرکز
  •     سیم بندی کلاف مساوی 
سیم بندی متحدالمرکز
در سیم پیچی متحدالمرکز، گام کلاف ها در یک گروه از کلان برابر نبوده و کلاف ها به گونه ای یکدیگر را در بر می گیرند که مراکزشان بر هم منطبق می شود.
گام هر کلاف بیرونی به اندازه ۲ شبار از گام کلانی که درون و مجاور آن قرار گرفته، بیشتر است. این سیم بندی بیشتر در موتورهای تکفاز کاربرد دارد.

سیم بندی کلاف مساوی
در سیم پیجی کلاف مساوی، گام تمام کلاف ها در مجموعه سیم بندی با هم برابر بوده و برای پیجیدن آنها می توان از قالب هایی با اندازه مساوی استفاده کرد.
در این نوع سیم پیچی سیم کمتری در مقایسه با سیم پیچی متحدالمرکز مصرف می شود و محاسبه تعداد دور هر کلاف، ساده تر است. در سیم بندی کلاف مساوی، کلافهای فازهای متفاوت از روی یکدیگر عبور کرده و آنها را باید نسبت به هم عایق کرد .

در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی در این زمینه ،می توانید با مشاوران شیبا صنعت تماس بگیرید.

کاربرد آنالیز اثر جریان در تشخیص عیوب الکتروموتورها

۲۱ بازديد
مقدمه
با توجه به نقش حیاتی الکتروموتورهای القائی سه فاز و تکفاز در صنعت، پایش هرچه بهتر این تجهیزات در پیشگیری از توقف‌های ناگهانی آن‌ها و متعاقباً پیشگیری از افت راندمان سیستم، کاهش تولید و افزایش هزینه‌ها بسیار مؤثر است. از طرفی آنالیز اثر جریان موتور یکی از روش‌های بااهمیت پایش وضعیت موتورها است، لذا در مقاله حاضر مطالعه موردی از نتایج ارزنده به‌کارگیری این روش در الکتروپمپ عمودی با توان نامی 1625 kw بررسی‌شده است.
در چند دهه گذشته آنالیز اثر جریان موتور به‌عنوان روشی نا مداخله‌گر درروند کاری موتورها (روشی که در کارکرد موتور هیچ‌گونه تأثیری ندارد) به‌منظور پایش وضعیت آن‌ها شناخته‌شده است. در این روش با نمونه‌برداری جریان از یک‌فاز موتور و آنالیز فرکانس‌های به‌دست‌آمده از تبدیل فوریه سریع این سیگنال می‌توان به وجود، اندازه و نوع برخی از عیوب الکتروموتورها پی برد. در این مقاله ضمن تشریح برخی از مطالب تئوری تلاش شده است با استفاده از فن MCSA به بررسی و نحوه تشخیص عیب یک الکتروپمپ عمودی با توان 1625 kw  پرداخته شود.

تشریح تئوریک خارج از مرکزیت
خارج از مرکز وضعیتی است که در آن فاصله هوایی بین روتور و استاتور متقارن نیست. به‌عبارت‌دیگر عدم تقارن در فاصله هوایی وجود دارد. این پدیده موجب ایجاد نیروی کشش الکترومغناطیسی نامتعادل یا عدم تعادل نیروی شعاعی می‌شود که درنهایت در صورت افزایش بیش‌ازحد، موجب برخورد روتور با استاتور و متعاقب آن توقف آنی است و سبب اثر ارتعاشات بر هسته استاتور و متناسب با آن بر سیم‌پیچ‌های استاتور و روتور  می‌شود. بنابراین چنانچه عیب خارج از مرکزیت در مراحل اولیه شناسایی می‌شود، می‌توان با پایش روند افزایشی آن از توقف آنی موتور جلوگیری کرد.
خارج از مرکزیت در موتورها به سه صورت نمایان می‌شوند که عبارت‌اند از:
Static Eccentricty
 در این حالت فاصله هوایی بین روتور و استاتور در موقعیت کمتر از حد متعارف و در یک موقعیت بیشتر از حد متعارف است این کاهش فاصله هوایی با چرخش روتور تغییر نمی‌کند و هنگامی‌که به وجود می‌آید که مرکز روتور و استاتور یکی نیستند. پدیدار شدن این نوع خارج از مرکزیت می‌تواند ناشی از بیضوی بودن هسته استاتور، نامیزان بودن (Misalignment) یاتاقان‌ها به علت مشکلات نسبی ساییده شدن یاتاقان‌ها، نامیزان بودن کوپلینگ مکانیکی و به وجود آمدن پدیده soft foot  باشد.
Dynamic Eccentricty
این پدیده هنگامی اتفاق می‌افتد که روتور حول مرکز استاتور می‌چرخد اما هم‌محور نیستند. خارج از مرکزیت دینامیک سبب کاهش فاصله هوایی در طول محیط چرخش روتور می‌شود و برخلاف خارج از مرکزیت استاتیکی که فقط در یک نقطه کاهش  فاصله هوایی داشتیم، این تغییرات در فاصله هوایی همراه با چرخش روتور مدام تغییر می‌کند و تمامی محیط استاتور را شامل می‌شود، دلایل به وجود آمدن این پدیده عبارت‌اند از: تشدید مکانیکی اجزای الکتروموتور در سرعت بحرانی، گشادشدن محوطه یاتاقان و … . افزایش این مؤلفه فرکانسی بسیار بااهمیت‌تر از Static Eccentricty است و افزایش مقدار آن در مقیاس لگاریتمی نسبت به مؤلفه اصلی Eccentricty Static دارای محدوده مجاز 17 dB است.
Mix Eccentricty
در این وضعیت Static Eccentricty و Dynamic Eccentricty تمایل به هم‌زیستی باهم دارند در این شرایط روتور نه حول محور استاتور و ننه حول مرکز خود می‌چرخد، بلکه حول نقطه‌ای بین مرکز استاتور و روتور می‌چرخد.

با مراجعه به وبسایت شیبا صنعت مطالب گسترده تری را می توانید مطالعه کنید و در صورت نیاز به مشاوره فنی با کارشناسان مجموعه تماس بگیرید.
 
 

بلبرینگ، بوش و یاتاقان در الکتروموتور

۲۱ بازديد

بلبرینگ، بوش و یاتاقان در الکتروموتور

قطعات مکانیکی الکتروموتورها را، پوسته استاتور و هسته روتور تشکیل می‌دهد. روتور قسمت گردان الکتروموتور در داخل استاتور گردش می‌کند. بنابراین به مجموعه قطعاتی نیاز است تا ارتباط بین روتور و استاتور را ازنظر مکانیکی برقرار سازد. این وظیفه به عهده بلبرینگ ها، بوش‌ها و یاتاقان‌ها هست. بلبرینگ‌ها و بوش‌ها علاوه بر برقراری ارتباط بین روتور و استاتور وظیفه مهم دیگری ایفا می‌کنند؛ این وظیفه کاهش قابل‌ملاحظه اصطکاک در یاتاقان‌ها هست.

بلبرینگ

بلبرینگ‌ها قطعاتی از الکتروموتورها هستند که بین محور روتور و یاتاقان استاتور قرار می‌گیرند. هر بلبرینگ از دوطوقه تشکیل می‌شود. یکی از طوقه‌ها ثابت است که در سمت یاتاقان به قسمت ساکن الکتروموتور جفت می‌شود و طوقه دوم متحرک است که روی محور روتور قرار می‌گیرد و همراه آن گردش می‌کند.

برای کاهش اصطکاک، در بین دوطوقه گلوله‌های کوچکی (ساچمه) قرار دارد، این گلوله‌ها ضمن حفظ فاصله بین طوقه سطح تماس آن‌ها را نیز به حداقل می‌رسانند.

هر چه سطح تماس بین دوطوقه کمتر باشد اصطکاک نیز کمتر شده و راندمان الکتروموتور افزایش می‌یابد. کاهش سطح تماس محدودیت دارد و اگر بیش‌ازحد کاهش یابد، گلوله‌ها فشار وارده از طرف محور را تحمل نمی‌کنند و خرد می‌شوند.

طراحان بلبرینگ‌ها در صنعت، بین فشار محور و کاهش اصطکاک، یک حالت بهینه انتخاب می‌کنند و بر اساس آن بلبرینگ‌ها را می‌سازند. بدین علت بلبرینگ‌ها در انواع مختلف ساخته می‌شوند.

هر چه فشار محور کمتر باشد بلبرینگ‌ها در حجم کمتر و با تعداد ساچمه‌های کمتری ساخته می‌شوند. در موتورهای بزرگ و پرقدرت ساچمه‌ها تحمل فشار زیاد را ندارند، لذا در بین طوقه‌ها از غلطک های کوچک یا رول استفاده می‌شود که به آن رولبرینگ می‌گویند.

بلبرینگ‌ها از طریق ساچمه‌ها یا طوقه‌ها آسیب می‌پذیرند. فشار بیش‌ازحد بر روی ساچمه‌ها باعث می‌شود ساچمه‌ها خرد شوند که این خرد شدن دو اثر نامطلوب در گردش طوقه‌ها به‌جا می‌گذارد.

یکی اینکه طوقه‌ها روی همدیگر روان گردش نمی‌کنند و دیگر اینکه به هنگام گردش طوقه‌ها سروصدا ایجاد نمی‌شود. قابل‌ذکر است که سروصدای بین طوقه‌ها از خشک بودن فضای بین ساچمه‌ها و طوقه‌ها نیز به وجود می‌آید که این مورد را با روغن‌کاری می‌توان برطرف نمود.

برای تشخیص شکستگی ساچمه‌ها، پس از روغن‌کاری یکی از طوقه‌ها را با یکدست نگه می‌داریم و طوقه دیگر را با دست دیگر به گردش درمی‌آوریم. اگر گردش با سروصدا همراه باشد علامت آن است که ساچمه‌ها خردشده‌اند و بلبرینگ خراب است و باید با یک بلبرینگ سالم مشابه تعویض شود.

فشار زیاد بر طوقه‌ها باعث می‌شود بلبرینگ‌ها حالت تقارن خود را از دست بدهند که در این حالت محور روتور متعادل کار نمی‌کند (به‌اصطلاح لنگ می‌زند) و یا روتور قفل کرده و به گردش در‌نمی‌آید (گیرپاچ می‌کند)؛ در این مورد باید بلبرینگ را با یک بلبرینگ سالم تعویض کرد.

بوش و کاسه‌نمد

در مواردی که بار موتور سبک است و محیط کار از رطوبت نسبی برخوردار است به‌جای بلبرینگ از یاتاقان‌های استوانه‌ای که بوش نام دارند، استفاده می‌شود. بوش‌ها را از مخلوط گرافیت و مس می‌سازند.

یک بوش خوب باید دو خاصیت اساسی زیر را داشته باشد:

1- درجه سختی آن با درجه سختی محور روتور یکسان یا کمی از درجه سختی آن پائین تر باشد تا محور روتور به هنگام گردش در درون بوش‌ها، خردگی پیدا نکند.

2- خاصیت اسفنجی داشته باشد به‌گونه‌ای که اگر آن را در کف دست قرار دهیم و داخل آن را با روغن‌موتور پرکنیم و با کف دست دیگر به قسمت بالای آن فشار بیاوریم روغن از لابه‌لای درزهای آن به بیرون نشت کند.

برای بوش‌ها داشتن سطح تماس بیشتر با محور روتور نسبت به بلبرینگ‌ها، لازم است به‌طور دائم روغن‌کاری شوند. بدین علت بوش‌ها را در محفظه‌هایی قرار می‌دهند که به طریقی با روغن در تماس باشند.

در این محفظه‌ها روغن از طریق فتیله یا الیاف پارچه یا نمد که قدرت جذب روغن بیشتری دارد، به بوش‌ها رسانده می‌شود. به این مجموعه که محور روتور، بوش‌ها، روغن‌موتور و الیاف پارچه یا نمد را دربرمی گیرد کاسه‌نمد گفته می‌شود.

تماس محور روتور با بوش‌ها موجب می‌شود بوش‌ها ساییده شوند و فاصله هوایی بین آن‌ها و محور زیاد گردد. این افزایش فاصله، تقارن روتور را درون استاتور به هم میزند و راه‌اندازی و کار الکتروموتور را با مشکل روبرو می‌سازد.

بنابراین لازم است در سرویس‌های متداول فاصله هوایی بین محور و بوش‌ها کنترل شود. این فاصله معمولاً 39/0 میلی‌متر هست و اگر بیش از این شد لازم است بوش‌ها عوض شوند.

پیچ – مهره – واشر

برای برقراری ارتباط بین مجموعه قطعات موتور از پیچ و مهره استفاده می‌شود. این ارتباط موقت است لذا هرگاه سرویس یا تعمیری لازم باشد با باز کردن پیچ و مهره‌ها، قطعات را از هم جدا کرده و پس از سرویس یا تعمیر مجدداً آن‌ها را می‌بندند.

پیچ و مهره‌ها بر اساس علائم مشخص‌کننده و در جداول خاص معرفی می‌شوند. این معرفی به دو صورت میلی‌متری یا اینچی و با دنده‌های ریز یا درشت و برحسب قطر پیچ صورت می‌گیرد.

برای جلوگیری از شل شدن اتصال پیچ و مهره ها یا آب بندی محل اتصال یا تنظیم قطعات بین یاتاقان ها ، از واشر های فنری و پلاستیکی استفاده می شود.

در الکتروموتور ها برای اتصال درپوش ها به پوسته موتور بیشتر از پیچ های بلند استفاده می شود. معمولا هر دو سر پیچ رزوه دار است و هر دو سر با مهره بسیته می شود .

این انتخاب بیشتر بخاطر تنظیم موقعیت روتور و قالپاق ها از هر دو طرف موتور می باشد.

کلید گریز از مرکز

کلید های گریز از مرکز که معمولا در الکتروموتور تک فاز به کار گرفته می شوند براساس دور محور موتور کار می کنند و در طبقه بندی کلید ها جزء کلید های تابع دور می باشند . این کلید ها قادرند در دور معین، ارتباط الکتریکی کلیدی را قطع و یا برقرار کنند.

محرک مکانیکی کلید گریز از مرکز ، از چند بازو تشکیل شده است که این بازو ها در حالت معمولی ، توسط فنرهایی در حالت جمع شده می باشند و زمانی که دور محور زیاد می شود ، با توجه به خاصیت نیروی گریز از مرکز ، نیروی بازوی محرک بر نیروی فنر ها غلبه کرده و بازو ها باز می شوند و حلقه کشویی ( لغزنده ) را که روی محور قرار دارد به به داخل می راند ؛ این حلقه به هنگام جا به جایی می تواند کنتاکت هایی را وصل یا قطع نماید.

با حرکت حلقه های لغزنده بازو های کلید الکتریکی به صورت عقب رانده می شوند و کلید تغییر حالت می دهد . مثلا در کلید تبدیل الکترو موتور کولری ، با رانده شدن بازو ها به عقب ارتباط بازو های 1 و 2 از کنتاکت A و B قطع و ارتباط بازوی 1 با کنتاکت C برقرار می شود .

کار عملی

هدف : تعویض قطعات مکانیکی الکتروموتور

نکات ایمنی: لباس کار ، کفش ایمنی و دستکش بپوشید ، محیط کار را خلوت کنید و ابزار مزاحم را نیز از محیط کار دور کنید.

ابزار و وسایل مورد نیاز :

  • سنبه نشان
  • چکش فلزی و پلاستیکی از هر کدام یک عدد
  • الکترو موتور تک فاز یک دستگاه
  • الکتروموتور سه فاز ، یک دستگاه
  • پولی کش
  • بوش کش

مراحل کار:

  • یک الکترو موتور سه فاز را در اختیار بگیرید.
  • محور روتور را با دست به طرف بالا و پائین حرکت دهید و از میزان مجاز حرکت محور اطمینان حاصل کنید. در مورد موتور هایی که یاتاقان های آنها بوشی است ، میزان جا به جایی 39/0 میلی متر مجاز است.
    • قطعات موتور را پیاده کنید.
    • روتور را در اختیار بگیرید و از طریق بلبرینگ کش یا بوش کش ، بلبرینگ و بوش آن را از محور جدا کنید.

     

    برای درآوردن بوش ها و یاتاقان های استوانه ای از ابزار زیر استفاده می شود . این ابزار دو فک قابل تنظیم دارد که در داخل بوش محکم می شود و با چرخیدن دستگیره پیچ ، بوش به بیرون یاتاقان هدایت می شود.

برای خارج کردن بلبرینگ ها از داخل یاتاقان ها از بلبرینگ کش استفاده می شود . فک های این ابزار با طوقه بلبرینگ درگیر می شود و با پیچیدن پیچ بلبرینگ ، پایه پیچ در محور قسمت گردان قرار می گیرد و فک ها بلبرینگ را به خارج از محور هدایت می کنند.

در مجموعه شیبا صنعت انواع الکتروموتور ایرانی مثل موتوژن و الکتروژن ، الکتروموتور سه فاز چینی ایده آل  و الکتروموتور تک فاز چینی ایده آل و الکتروموتور خارجی زیمنس ، الکتروموتور ضد انفجار زیمنس و میکسان ، الکتروموتور کولری ، الکتروموتور ترمز دار به فروش می‌رسد.

 

سه دسته بندی مهم الکتروموتور

۲۳ بازديد
ما در این مطلب درباره سه دسته بندی مهم الکتروموتور توضیحاتی میدهیم ، که امیدواریم شما مخاطبان عزیز از آن بهرمند شوید. موتور الکتریکی یک ماشین الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. الکتروموتورها در بسیاری از صنایع کاربرد دارند و در طبقه بندی های مختلف در بازار موجود هستند ، بنابراین آشنایی با انواع آنها و دسته بندی مربوط به آنها ما را در خرید یک دستگاه مناسب کمک می کند.
 
الکتروموتورها انواع مختلفی دارند که هرکدام براساس ویژگی و کاربرد خود در صنایع مختلف بکار می روند.تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی ، باعث به حرکت درآمدن چرخ بسیاری از صنایع شده است و همینطور در بسیاری از مصارف کشاورزی وخانگی هم به کار برده می شوند.بنابراین الکتروموتورها اهمیت زیادی در زندگی روزمره و همچنین در صنعت دارند.البته باید توجه داشت ما در این مطلب فقط درباره سه دسته بندی مهم الکتروموتور صحبت کردیم و جزئیات الکتروموتورها مثل جنس بدنه آنها از جمله الکتروموتورسه فاز آلومینیومی 1400دور و یا الکتروموتور تکفاز چدنی 1400 دور در مقالات بعدی مطرح خواهیم کرد.

 

سه دسته بندی مهم الکتروموتور

الکتروموتورها  به سه دسته اصلی تقسیم بندی می شوند:
  • الکتروموتور جریان مستقیم (Direct Current) یا DC
  • الکتروموتور جریان متناوب (Alternating Current) یا AC
  • الکتروموتورهای خاص
هرکدام از آنها بر اساس ویژگی هایشان زیرمجموعه هایی دارند که در ادامه به توضیح هریک از آن ها می پردازیم.

1-انواع الکتروموتور DC

الکتروموتورهای DC با جریان مستقیم  کار می کنند.این نوع الکتروموتور دارای  آرمیچر آهنربایی و کموتاتور است که باعث تغییر مسیر جریان به طور منظم و ایجاد میدان مغناطیسی می شود.

الکتروموتورهای DC سه نوع مختلف دارند که در ادامه توضیح می دهیم:

*الکتروموتور DC سری (Series)

این نوع الکتروموتور هنگام راه اندازی به گشتاور بالایی نیاز دارد، بنابراین در صنایعی بکار میرود که امکان ایجاد گشتاورهای بالا را دارند، مانند جرثقیل های سنگین و آسانسورهای هیدرولیکی به این موتورهای الکتریکی، الکتروموتورهای کششی هم می گویند چون در ساختار وسایل نقلیه عمومی مانند تراموا و مترو به کار می رود.

*الکتروموتور DC شانت (Shunt)

اجزای داخلی این نوع از الکتروموتورها زیر فشار سنگین آسیب می بینند،بنابراین نمی توان آن ها را زیر فشارهای سنگین راه اندازی کرد.این نوع در دور نامی خود دارای گشتاور حرکتی حداکثر است،از این رو در ساختار دمنده های صنعتی و هواکش ها کاربرد دارد.

*الکتروموتور DC کمپوند (Compound)

الکتروموتورهای کمپوند خصوصیات مشترک الکتروموتورهای شانت و سری را دارند و به دو زیرمجموعه تقسیم می شود:

الکتروموتور کمپوند نقصانی: 

در برخی از جایگاه ها تنها به بار ثابت کوچک تر از بار نامی نیاز است،بنابراین در این موارد از الکتروموتورهای کمپوند نقصانی استفاده می شود.مانند آزمایشگاه های تولید بار ثابت با سرعت تقریبا ثابت.

الکتروموتورهای کمپوند اضافی: 

این نوع الکتروموتور در مواردی که الکتروموتور سری نیاز است، کاربرد دارد؛با این تفاوت که الکتروموتور کمپوند اضافی از دور گرفتن شدید و غیرقابل کنترل جلوگیری می کند.از همین رو در صنایعی همچون دستگاه های تراشکاری کاربرد دارد

 

2-انواع الکتروموتور AC

با رواج استفاده از جریان متناوب یا AC، صنایع بسیاری از این جریان بهره می برند بنابراین الکتروموتورهای متناوب کاربرد بسیاری دارند. الکتروموتور AC از قسمت ثابتی به نام استاتور و قسمت متحرکی به نام روتور تشکیل شده اند که میدان مغناطیسی به وجود آمده باعث تغییر جهت و حرکت روتور می شود.بررسی اجزای الکتروموتور را در مطالب بعدی می آوریم.معمولا انواع الکتروموتور متناوب، ساختار ساده تری دارند؛بنابراین تعمیر و اصول نگهداری از آن ها نسبت به سایر مدل های الکتروموتور آسان تر است.از این نوع در بسیاری از صنایع و مصارف خانگی استفاده می شود.

موتورهای AC به سه دسته خطی (Linear)، تک‌فاز (Single Phase) و سه‌فاز (Three Phase) تقسیم می‌شوند.
* الکتروموتور AC خطی
موتور AC غیرخطی، استاتور و روتوری دایره‌ای‌‌ شکل دارد. در این موتور، نیروی مغناطیسی، حرکت دورانی (گشتاور) ایجاد می‌کند. در موتورهای خطی، روتور و استاتور خطی هستند . بنابراین نیروی ایجاد شده ، نیرویی خطی در امتداد طول استاتور ایجاد می‌کنند. پس حرکت مکانیکی این موتور، خطی خواهد بود. 
مهم‌ترین انواع موتورهای خطی، موتورهای خطیِ آهنربای دائم و القایی هستند.و کاربرد آن در قطارهای سریع‌السیر است.
* الکتروموتور AC تک‌ فاز
الکتروموتور AC تک‌فاز که در صنعت بسیار پر کاربرد هستند به دو دسته موتور تکفاز سنکرون و موتور تکفاز آسنکرون تقسیم می‌شود.
(تفاوت موتورهای سنکرون و آسنکرون : در موتورهای سنکرون، سرعت میدان استاتور و روتور برابر است، اما در موتور آسنکرون این دو سرعت برابر نیست. در موتورهای آسنکرون سرعت میدان استاتور از  سرعت میدان روتور بیشتر است. زیرا میدان روتور حاصل از القای جریان در روتور است، اما در موتورهای سنکرون روتور و استاتور هر یک به صورت جداگانه به جریان متصل می‌شوند. موتورهای قفس سنجابی و موتورهای روتور سیم‌پیچی‌شده در دسته موتورهای آسنکرون قرار می‌گیرند.)

الکتروموتور ACتک فاز سنکرون (Synchronous):
این نوع الکتروموتور، روتور و استاتور سیم پیچی شده دارد.روتور توسط جریان مستقیم و استاتور توسط جریان متناوب تغذیه و باعث به وجود آمدن میدان چرخشی می شوند.روتور با سرعت سنکرون ایجاد شده توسط میدان دوار به حرکت در می آید.
انواع الکتروموتور AC تک فازآسنکرون (Asynchronous):
این نوع الکتروموتور نیز مانند سایر موتورها قسمت ثابت (استاتور) و قسمت متحرک (روتور) دارد.روتور این دستگاه توسط میدان مغناطیسی تولیدشده توسط استاتور به حرکت در می آید.

*موتورهای AC سه‌فاز
الکتروموتور AC سه‌فاز، برق سه‌فاز را در ورودی خود دریافت کرده و در خروجی به حرکت مکانیکی تبدیل می‌کند. این موتورها از پرکاربردترین انواع الکتروموتورها هستند. موتورهای AC سه‌فاز هم مانند موتورهای تک فازبه دو دسته موتورهای آسنکرون و سنکرون تقسیم می‌شوند.

الکتروموتور آسنکرون قفس سنجابی: 
روتور این الکتروموتورها به شکل قفس سنجاب است به همین دلیل به این اسم نامیده می شود.روتور این الکتروموتور به صورت استوانه با میله های مسی و آلومینیومی است،میله ها به دو صورت میله های گرد و میله های مستطیلی به شکل مورب کنار هم قرار می گیرند.دلیل مورب قرار گرفتن میله ها، استفاده از هم پوشانی میدان استاتور و روتور برای جلوگیری از قفل شدن و ایجاد لرزش در هنگام راه اندازی است.

الکتروموتور آسنکرون روتور سیم پیچی شده: 
برای رفع نقطه ضعف الکتروموتورهای قفس سنجابی مقاومت پایین، از الکتروموتورهای سیم پیچی استفاده می شود.به این صورت که به جای استفاده از میله ها از روتور سیم پیچی شده استفاده می شود که در لحظه راه اندازی مانع بالا رفتن جریان و گشتاور می شود.همچنین در این نوع الکتروموتور با قرار دادن مقاومت در مسیر سیم پیچ ها می توان کنترل جریان الکتروموتور را به دست گرفت.

3– انواع الکتروموتورهای خاص
از انواع الکتروموتور AC و DC در جایگاه هایی که نیاز به تبدیل انرژی پیوسته وجود دارد استفاده می کنند؛اما در برخی از موارد و در کاربردهای خاص نیاز به تولید انرژی دائمی نیست والکتروموتور تنها برای کاربردهای ویژه و مخصوص فعالیت انجام می دهد.به این نوع از الکتروموتورها، الکتروموتور خاص گفته می شود.
بر اساس کارکرد و طراحی، این نوع الکتروموتورها را به چند دسته تقسیم بندی کرده اند.

* الکتروموتور هیسترزیس (Hysteresis)

از انواع الکتروموتور هیسترزیس برای تولید گشتاور بهره می برند. روتور الکتروموتور هیسترزیس از نوع استوانه صاف بدون هیچ برجستگی و فرورفتگی و حتی بدون هیچ سیم پیچی است.استاتور این نوع با یک خازن دائمی به کار گرفته می شود تا از تلفات موتور جلوگیری کند.

* الکتروموتور پله ای (Stepper)

این نوع الکتروموتور مانند انواع الکتروموتور های موجود روتور و استاتور دارد؛با این تفاوت که روتور این الکتروموتور دارای دندانه هایی به کل چرخ دنده است.روتور به صورت پله ای حرکت می کند و یک دور را معمولا در گام های کوچک (1.8 درجه) می پیماید؛بنابراین یک دور را در عرض 200 پله طی می کند.سرعت و مکان این نوع الکتروموتورها به وسیله سیستم های پیشرفته تحت کنترل است.در زمینه روباتیک بیشتر از انواع الکتروموتور پله ای استفاده می کنند.

* الکتروموتور سروو (Servo)

این الکتروموتور در یک مدار بسته مورد استفاده قرار می گیرد.از سروو موتورها معمولا برای کنترل سرعت، موقعیت، گشتاور و شتاب استفاده می کنند.این الکتروموتور برخلاف انواع الکتروموتور ذکر شده یک قطعه الکتریکی مجزا با سرعت و دقت بالا و یک سنسور برای فیدبک دادن دارد.

*انواع الکتروموتور یونیورسال (Universal)

این نوع الکتروموتور قابلیت راه اندازی با جریان AC و DC را دارد.در این نوع موتورها قطب ها چرخشی نیستند و سیم پیچ روتور با سیم پیج قطب ها به صورت سری بسته شده اند.این نوع الکتروموتورها سرعت بسیار بالا و وزن کم و فشرده ای دارند.به همین علت انواع الکتروموتور یونیورسال بیشتر در لوازم خانگی مورد استفاده قرار می گیرند.

* انواع الکتروموتور رلوکتانسی (Reluctance)

استاتور این نوع الکتروموتور شیارهایی دارد که سیم پیچی ها روی آن ها قرار می گیرند.روتور نیز شکل خاصی دارد که در هنگام چرخش به دلیل وجود شیارهای استاتور، در آن فاصله هوایی متغیر ایجاد می شود.در انواع الکتروموتور رلوکتانسی فاصله هوایی متغیر باعث ایجاد مقاومت مغناطیسی متغیر نیز می شود؛درواقع در نقاطی که فاصله هوایی بیشتر است، رلوکتانس بیشتر و در مکان هایی که فاصله هوایی کم است رلوکتانس نیز کم می شود.

* الکتروموتور ریپالسیونی (Repulsion)

این نوع الکتروموتورها بر پایه دافعه مغناطیسی کار می کنند.به صورتی که سیم پیچ استاتورها به جریان متناوب وصل شده و روتور نیز مانند انواع الکتروموتور جریان مستقیم است.تنها تفاوت بین الکتروموتورهای ریپالسیونی با DC، وجود جاروبک های (brush) اتصال کوتاه شده در محل برخورد جاروبک با کموتاتورها است.

* الکتروموتور دالاندر (Dahlander)

این الکتروموتورها به گونه ای سیم پیچی می شوند که با تغییر در آن ها می توان دو نوع سرعت مختلف را تولید کرد. به دلیل همین ویژگی استثنایی، از انواع الکتروموتور دالاندر در مدارها به جای اینورترها که قیمت بالایی دارند، استفاده می شود.